દક્ષિણ અમેરિકન દેશ આજેર્ન્ટિનામાં ગરીબીએ પાકિસ્તાનને પાછળ છોડી દીધું, અર્થવ્યવસ્થામાં ધરખમ ઘટાડો થયો

દક્ષિણ અમેરિકાના એક ખૂબ જ પ્રખ્યાત દેશ પાકિસ્તાનને ગરીબીની બાબતમાં પાછળ છોડી દીધું છે. અત્યાર સુધી તમે અને હું પાકિસ્તાનમાં ગરીબી અને મોંઘવારીની વાતો સાંભળતા આવ્યા છીએ, પરંતુ એક સમયે દક્ષિણ અમેરિકાની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા રહેલા દેશની હાલત પાકિસ્તાન કરતાં પણ ખરાબ થઈ રહી છે. પાકિસ્તાનમાં ગરીબી ૪૦ ટકાની આસપાસ છે, જ્યારે આ દેશમાં ગરીબી ૫૦ ટકાને પાર કરી ગઈ છે. વાસ્તવમાં અમે વાત કરી રહ્યા છીએ આર્જેન્ટીનાની. તે દક્ષિણ અમેરિકાના દક્ષિણ છેડે આવેલું છે, તેની દરિયાઈ સરહદ પૂર્વમાં એટલાન્ટિક મહાસાગરને મળે છે. જાે તમે આજેર્ન્ટિનાનું નામ ક્યારેય સાંભળ્યું ન હોય તો પણ તમે આ દેશના મહાન ફૂટબોલ ખેલાડી લિયોનેલ મેસીનું નામ ચોક્કસ સાંભળ્યું હશે.

આજેર્ન્ટિનાની વસ્તી લગભગ ૪ કરોડ ૭૩ લાખ છે, તે એક એવો દેશ છે જે કુદરતી સંસાધનોથી ભરપૂર છે અને શિક્ષિત કાર્યબળ ધરાવે છે. તેમ છતાં, આ દેશ હાલમાં ભયંકર આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યો છે. જાે આપણે આજેર્ન્ટિનાની વર્તમાન પરિસ્થિતિ વિશે વાત કરીએ તો, દેશની અડધાથી વધુ વસ્તી ગરીબ છે. ૈંદ્ગડ્ઢઈઝ્ર સ્ટેટિસ્ટિક્સ એજન્સી દ્વારા ગુરુવારે જારી કરાયેલા રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં ગરીબી આ વર્ષના પ્રથમ છ મહિનામાં ૫૨.૯ ટકા પર પહોંચી ગઈ છે. જ્યારે ગયા વર્ષે આ આંકડો ૪૧.૭ ટકા હતો. આ આંકડાઓ પરથી અંદાજ લગાવી શકાય છે કે આજેર્ન્ટિનામાં છેલ્લા એક વર્ષમાં ગરીબી કેટલી ઝડપથી વધી છે.

આજેર્ન્ટિનામાં પરિસ્થિતિ આટલી ખરાબ કેમ થઈ? .. આજેર્ન્ટિનાની દુર્દશાના કારણો ઈતિહાસના પાનામાં નોંધાયેલા હોવા છતાં, આ દેશને આટલી ખરાબ સ્થિતિમાં લાવવા પાછળ છેલ્લા ૨-૩ દાયકાનું રાજકારણ જવાબદાર છે. ૧૮૧૦માં જ આઝાદી મેળવનાર આ દેશને લગભગ એક સદી પછી ગંભીર આર્થિક મંદીનો સામનો કરવો પડ્યો, ૧૯૩૦ની આર્થિક કટોકટી પછી, સેનાએ ચૂંટાયેલી સરકારને ઉથલાવી દીધી, અને આર્મીની નીતિઓએ આજેર્ન્ટિનાને આર્થિક રીતે પછાત કરી દીધું. રાજકીય ઉથલપાથલના લાંબા ગાળા પછી, ૧૯૮૩માં આજેર્ન્ટિનામાં લોકશાહી પાછી આવી. નવી સરકારે દેશને આર્થિક સંકટના ખરાબ તબક્કામાંથી બહાર કાઢવાનો પ્રયાસ કર્યો, તે અમુક હદ સુધી સફળ પણ રહ્યો, પરંતુ વર્ષ ૨૦૧૦માં આજેર્ન્ટિના સરકારના એક ર્નિણયથી દેશને મોટું નુકસાન થયું.

૨૦૧૦ માં, એક ર્નિણયથી ભારે નુકસાન થયું, હકીકતમાં ક્રિસ્ટીના ફર્નાન્ડીઝની તત્કાલીન સરકારે લોનની ચુકવણી માટે દેશની સેન્ટ્રલ બેંકના અનામત ભંડોળનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું. આ માટે સરકારે સેન્ટ્રલ બેંકના ચીફને બહારનો રસ્તો બતાવ્યો હતો, કારણ કે તેમણે સરકારને ફંડ ટ્રાન્સફર કરવાની ના પાડી દીધી હતી, જેની કિંમત તેમણે પોતાના પદ પરથી રાજીનામું આપીને ચૂકવવી પડી હતી. નિષ્ણાતોના મતે, અહીંથી જ આજેર્ન્ટિનાની અર્થવ્યવસ્થા એવા ખાડામાં પડી ગઈ હતી કે તેમાં હવે સુધારો થઈ શકે તેમ નથી. કથળતી અર્થવ્યવસ્થા, બેફામ મોંઘવારી અને ગરીબીને કારણે આજેર્ન્ટિનાના લોકો પરંપરાગત રાજકારણથી મોહભંગ થઈ ગયા. ૨૦૨૩ની ચૂંટણીમાં લોકોએ જમણેરી મૂડીવાદી ઝેવિયર મિલાઈને તક આપી, જેમને રાજકીય અનુભવ ઓછો છે.

જમણેરી રાષ્ટ્રપતિએ મોટા મોટા વચનો આપ્યા હતા અને ૨૦૨૩માં આવું જ થયું હતું, આજેર્ન્ટિનાના વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ મિલીએ ડિસેમ્બર ૨૦૨૩માં સત્તાની બાગડોર સંભાળી હતી, તેઓ અર્થતંત્રને સુધારવા અને મોંઘવારીથી મુક્તિ મેળવવાના મોટા દાવા કરીને લોકોનો વિશ્વાસ વધારી રહ્યા છે. તેઓ આ હાંસલ કરવામાં સફળ રહ્યા હતા પરંતુ તાજેતરના આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તેમની સરકાર હેઠળ અર્થવ્યવસ્થા ખરાબ તબક્કામાંથી પસાર થઈ રહી છે. હકીકતમાં, ડિસેમ્બરમાં સત્તા સંભાળ્યા પછી, મિલી સરકારે બજેટ ખાધને દૂર કરવા અને ફુગાવાને નિયંત્રિત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ખૂબ જ કઠિન ર્નિણયો લાગુ કરવાનું શરૂ કર્યું. તેમની સરકારે પરિવહન, બળતણ અને ઉર્જા માટે સબસિડીમાં કાપ મૂક્યો, જ્યારે હજારો સરકારી કર્મચારીઓએ તેમની નોકરી ગુમાવી.

વાર્ષિક ફુગાવાનો દર વિશ્વમાં સૌથી વધુ છે, પરંતુ જ્યારે મિલીએ ડિસેમ્બરમાં કાર્યભાર સંભાળ્યો, ત્યારે પેસોનું ૫૦ ટકાથી વધુ અવમૂલ્યન થયું, જેના કારણે માસિક ફુગાવાનો દર વધીને ૨૫.૫% થયો. સરકારના આ પગલાથી બજેટમાં ભારે કાપ મુકવા ઉપરાંત લોકોની ખરીદ શક્તિને પણ અસર થઈ છે. મિલી સરકારના આ પ્રયાસોએ લોકોને વધુ ગરીબ બનાવ્યા. જાે કે આજેર્ન્ટિનામાં માસિક ફુગાવો જુલાઈમાં ઘટીને ૪.૦ ટકા થયો હતો, જે ૨.૫ વર્ષમાં સૌથી નીચો છે, તેનો વાર્ષિક આંકડો ૨૬૩.૪ ટકા વિશ્વમાં સૌથી વધુ છે.