ગ્લોબલ વોર્મિંગ: વૃક્ષોને કાપવાને બદલે ‘રિલોકેટ’ કેમ ન કરવામાં આવે

શહેરીકરણ અને વિકાસના નામે વૃક્ષો કાપવાની વાત દેશમાં નવી નથી. વૃક્ષો બચાવો એટલે પર્યાવરણ બચાવો. તેથી જ વૃક્ષો કાપવા સામે વિરોધ છે. આવી સ્થિતિમાં શા માટે વૃક્ષોને ‘રિલોકેટ’ ન કરો એટલે કે મૂળની સાથે તેની જગ્યા પણ બદલો. શું આ શક્ય છે? હા, તે શક્ય છે અને હૈદરાબાદના રહેવાસી રામચંદ્ર અપ્પારીએ કર્યું છે. તે આને ‘ટ્રી ટ્રાન્સલોકેટિંગ’ ટેકનીક કહે છે અને આ ટેકનીકની મદદથી તેણે હૈદરાબાદમાં અત્યાર સુધીમાં 5,000 થી વધુ વૃક્ષોનું સ્થળાંતર કર્યું છે.

અપ્પારીની આ ટેકનિક વૃક્ષોને નવું જીવન આપી રહી છે. તેઓ પોતે કહે છે કે જો દિલ્હીની સાત કોલોનીઓમાં જ્યાં રિડેવલપમેન્ટના નામે વૃક્ષો કાપવામાં આવી રહ્યા છે ત્યાં હંગામો થયો છે, જો ત્યાં વૃક્ષોને સ્થાનાંતરિત કરવામાં આવે તો તમામ સમસ્યાઓનો અંત આવશે. તેમની કંપની ‘ગ્રીન મોર્નિંગ હોર્ટિકલ્ચર’ વર્ષ 2010થી વૃક્ષો બદલવાના કામમાં લાગેલી છે. રામચંદ્ર અપ્પારી (38) કહે છે, “જો આપણે શહેરીકરણ માટે વૃક્ષો હટાવવાના હોય તો તેને કાપવા કરતાં તેને સ્થાનાંતરિત કરવું વધુ સારું છે. અમે અત્યાર સુધીમાં આઠ વર્ષમાં 5,000 વૃક્ષોનું સ્થળાંતર કર્યું છે. વધુમાં, વૃક્ષો કાપવા જોઈએ. અમે કામ કરી રહ્યા છીએ. તેને બચાવવા માટે વિવિધ પ્રોજેક્ટ પર.

તમે આ ટેકનોલોજીની શોધ કેવી રીતે કરી? જ્યારે અપ્પારીને પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે તેણે કહ્યું, “વર્ષ 2008ની વાત છે, તે સમયે હૈદરાબાદમાં રસ્તા પહોળા કરવા માટે મોટા પાયા પર વૃક્ષો કાપવામાં આવ્યા હતા. આ જોઈને હું રોકી શક્યો નહીં. તે જ સમયે મેં વિચાર્યું, કાશ! વૃક્ષોને મૂળની સાથે ખસેડવામાં આવે તો કેટલું સારું રહેશે.મેં ઓસ્ટ્રેલિયામાં રહેતા મારા એક મિત્રની મદદથી વૃક્ષોને સ્થાનાંતરિત કરવા અંગે સંશોધન કર્યું અને ત્યાર બાદ આ કોન્સેપ્ટ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું.

તેમણે કહ્યું, “ખરેખર, વૃક્ષનું સ્થાનાંતરણ એ એક પ્રક્રિયા છે જેમાં મૂળની સાથે એક જગ્યાએથી વૃક્ષોને હટાવીને બીજી જગ્યાએ રોપવામાં આવે છે. અમે હૈદરાબાદ મેટ્રો પ્રોજેક્ટ દરમિયાન મોટા પાયે વૃક્ષોનું ટ્રાન્સલોકેશન કર્યું હતું. અમે તે દરમિયાન 800 વૃક્ષો વાવવામાં આવ્યા હતા. .” સ્થાનાંતરિત.”

કૃષિ વિજ્ઞાનમાં સ્નાતક અને કૃષિ વ્યવસાયમાં MBA ની ડિગ્રી ધરાવતા રામચંદ્ર અપ્પરીએ ઉમેર્યું, “અમે અત્યાર સુધીમાં 7,000 થી વધુ વૃક્ષોને નવું જીવન આપ્યું છે. આ સમય દરમિયાન ઘણી કાળજી લેવી પડશે. એકની અંદર ત્રણ ફૂટ વૃક્ષની આસપાસ મીટર ત્રિજ્યા. ખાડો ખોદવામાં આવે છે અને ઝાડને મૂળ સહિત કાઢીને બીજી જગ્યાએ રોપવામાં આવે છે. આ દરમિયાન વૃક્ષના મૂળ પર ‘રૂટ પ્રમોટિંગ હાર્વેસ્ટ’ કેમિકલ નાખવામાં આવે છે, જેથી વૃક્ષનો વિકાસ થઈ શકે. તેની નવી જગ્યાએ.

વૃક્ષને સ્થાનાંતરિત કરવા માટે કેટલો ખર્ચ થાય છે? આ અંગે અપ્પારીએ જણાવ્યું હતું કે, “વૃક્ષને સ્થાનાંતરિત કરવાનો ખર્ચ તેના કદ, એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએનું અંતર જેવા પરિબળો પર આધાર રાખે છે. સામાન્ય રીતે તેનો ખર્ચ રૂ. 10,000 થી રૂ. 1.5 લાખની વચ્ચે હોય છે.” રામચંદ્રએ વર્ષ 2010માં ‘ગ્રીન મોર્નિંગ હોર્ટિકલ્ચર’ની સ્થાપના કરી હતી અને ત્યારથી કંપનીનું ટર્નઓવર સતત વધી રહ્યું છે. કંપનીની વેબસાઈટ પરથી પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર વર્ષ 2017માં કંપનીનું ટર્નઓવર 2.5 કરોડ રૂપિયા હતું.