જમ્મુ-કાશ્મીરમાં લગભગ ૧૦ વર્ષ બાદ ચૂંટણી, ચૂંટણી પંચે જારી કડક સૂચનાઓ

ચૂંટણી પંચે પ્રશાસન અને સુરક્ષા અધિકારીઓને જમ્મુ-કાશ્મીર વિધાનસભા ચૂંટણીમાં જનભાગીદારી વધારવા માટે સૂચના આપી છે. ચૂંટણી પંચે કહ્યું છે કે નેતાઓ અને કાર્યકરોને બિનજરૂરી રીતે નિવારક અટકાયતમાં ન લેવા જાેઈએ, સુરક્ષાના કારણોસર મતદાન કેન્દ્રો બદલવા જાેઈએ નહીં, બે કેન્દ્રોને એકમાં મર્જ ન કરવા જાેઈએ અને છેલ્લી ક્ષણે અથવા અચાનક રેલીઓ ન કરવી જાેઈએ રદ કરો. ચૂંટણી પંચના એક વરિષ્ઠ અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર, અગાઉની ચૂંટણીઓમાં, રાજકીય નેતાઓ અને કાર્યકરોને સાવચેતીના પગલા તરીકે અચાનક રદ કરવામાં આવ્યા હતા અથવા તેમની અટકાયત કરવામાં આવી હતી. આવું ઘણી વખત બન્યું. પંચે સ્વીકાર્યું છે કે આનાથી મતદારો મૂંઝવણમાં હશે. ચૂંટણી પ્રક્રિયાને અસર થઈ હતી.

જેના કારણે મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમારે સંપૂર્ણ પંચ સાથે જમ્મુ-કાશ્મીરની મુલાકાત લીધા બાદ આ સૂચના આપી છે. ચૂંટણી પંચના અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર રાજીવ કુમાર, ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમાર અને સુખબીર સિંહ સંધુએ જમ્મુ-કાશ્મીરની મુલાકાત દરમિયાન અધિકારીઓને સ્પષ્ટ સૂચના આપી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે કોઈપણ પ્રકારની સાવચેતીભરી કાર્યવાહી પક્ષપાતી ન હોવી જાેઈએ. ગુનાહિત પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા લોકોને જ કસ્ટડીમાં લેવા જાેઈએ. પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને પીડીપી પ્રમુખે પણ આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. ગત ચૂંટણીઓમાં મતદાન પહેલા સાવચેતીના પગલારૂપે રાજકીય પક્ષોના નેતાઓ અને કાર્યકરોની અટકાયત કરવામાં આવી હતી. આ પછી મહેબૂબા મુફ્તીએ મે મહિનામાં લોકસભા ચૂંટણી દરમિયાન આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો અને આરોપ લગાવ્યો હતો કે તેમની પાર્ટીના કાર્યકરો અને પોલિંગ એજન્ટોની અટકાયત કરવામાં આવી હતી.

ચૂંટણી પંચે મતદાન મથકો ઉમેરવા કે અન્ય વિસ્તારમાં શિફ્ટ ન કરવા પણ નિર્દેશ આપ્યો છે. આ એક મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર માનવામાં આવે છે. કમિશને આ પ્રવૃત્તિ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. અગાઉની ચૂંટણી પ્રક્રિયાઓમાં આવું ઘણી વખત બન્યું હતું. જેના કારણે મતદારોમાં અસમંજસ પ્રસરી હતી. તેમજ ઉમેદવારોની ભાગીદારી વધારવા માટે ચૂંટણી પંચે વહીવટીતંત્રને છેલ્લી ઘડીએ રેલીઓ અને અન્ય કાર્યક્રમો રદ ન કરવા અને આ કાર્યક્રમો માટે સમયસર પરવાનગી આપવા સૂચના આપી છે. જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આ વર્ષે લોકસભા ચૂંટણીમાં ૫૮.૫૮% નો મતદાન દર નોંધાયો હતો, જે ૩૫ વર્ષમાં સૌથી વધુ રેકોર્ડ હતો, જાે કે તે ૨૦૧૪ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં નોંધાયેલા ૬૫.૫૨% કરતા ઓછો હતો.

નેશનલ કોન્ફરન્સ, પીડીપી અને જમ્મુ અને કાશ્મીર નેશનલ પેન્થર્સ પાર્ટી સહિત ત્રણ માન્યતાપ્રાપ્ત રાજ્ય પક્ષો ઉપરાંત, ૩૨ નોંધાયેલા પરંતુ અમાન્ય રાજકીય પક્ષો પણ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં મેદાનમાં છે. ચૂંટણી પંચના ડેટા અનુસાર, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં પક્ષો અને ઉમેદવારોએ ૩,૦૩૪ પરવાનગી વિનંતીઓ સબમિટ કરી હતી, જેમાંથી ૨,૨૨૩ મંજૂર કરવામાં આવી હતી અને ૩૨૭ નકારી કાઢવામાં આવી હતી. જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ૧૦ વર્ષ બાદ ચૂંટણી યોજાઈ રહી છે. તે ત્રણ તબક્કામાં છે અને પ્રથમ તબક્કો ૧૮ સપ્ટેમ્બરે યોજાશે. બીજા અને ત્રીજા તબક્કાનું મતદાન ૨૫ સપ્ટેમ્બર અને ૧ ઓક્ટોબરે થશે. જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આ પહેલી વિધાનસભા ચૂંટણી હશે, જે ૨૦૧૯માં કલમ ૩૭૦ નાબૂદ કર્યા પછી અને રાજ્યને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં વિભાજિત કર્યા પછી યોજાઈ રહી છે.