ભારતને મળ્યો ‘ખજાનો : ૨૦૫૦ સુધી યુરોપને આજથી ૫૦ ગણી વધુ હશે તેની જરૂરિયાત

આંધ્ર પ્રદેશના અનંતપુર જિલ્લામાં હળવા દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો (ઇઈઈ) ની હાજરી શોધી

નેશનલ જિયોફિઝિકલ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (દ્ગય્ઇૈં) એ આંધ્ર પ્રદેશના અનંતપુર જિલ્લામાં હળવા દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો (ઇઈઈ) ની હાજરી શોધી કાઢી છે, જે ઘણા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણો, તબીબી ટેક્નોલોજી, એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ સહિત વિવિધ ઔદ્યોગિક એપ્લિકેશનો માટે મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે. હળવા દુર્લભ પૃથ્વીના ખનિજાેમાં લેન્થેનમ, સેરિયમ, પ્રાસોડીયમ, નિયોડીમિયમ, યટ્રીયમ, હેફનીયમ, ટેન્ટેલમ, નિઓબિયમ, ઝિર્કોનિયમ અને સ્કેન્ડિયમનો સમાવેશ થાય છે. દ્ગય્ઇૈં માં વરિષ્ઠ પ્રિન્સિપાલ સાયન્ટિસ્ટ, ડૉ. પી.વી. સુંદર રાજુએ જણાવ્યું હતું કે, “અમને સમગ્ર ખડકોના વિશ્લેષણમાં પ્રકાશ દુર્લભ તત્વો (ન્ટ્ઠ, ઝ્રી, ઁિ, દ્ગઙ્ઘ, રૂ, દ્ગહ્વ અને ્‌ટ્ઠ) ની નોંધપાત્ર માત્રા મળી છે, જે પુષ્ટિ કરે છે કે આ ખનિજાેમાં ઇઈઈ છે. શું છે દુર્લભ ભૂતત્વ?.. તે જાણો.. દુર્લભ ભૂતત્વ એ ૧૫ તત્વો છે જે સ્કેન્ડિયમ અને યટ્રીયમ સાથે ‘પીરિયોડિક ટેબલ’માં ‘લેન્થેનાઇડ અને એક્ટિનાઇડ’ શ્રેણી તરીકે ઓળખાય છે.

મોબાઈલ ફોન સહિત જે ડિવાઇસનો આપણે દરરોજ ઉપયોગ કરીએ છીએ તેમાં અને તબીબી ટેકનોલોજી, સ્વચ્છ ઉર્જા, એરોસ્પેસ, ઓટોમોટિવ અને સંરક્ષણ સહિતની વિવિધ ઔદ્યોગિક એપ્લિકેશનો માટે આરઇઇ મહત્વપૂર્ણ ઘટકો છે. રાજુએ કહ્યું કે ઇઈઈ સ્થાયી ચૂંબકના વિનિર્માણમાં ઇઈઈ નો સૌથી વધુ ઉપયોગ છે. તેમણે કહ્યું કે સ્થાયી ચૂંબક મોબાઈલ ફોન, ટેલિવિઝન, કોમ્પ્યુટર, ઓટોમોબાઈલ, પવનચક્કી, જેટ એરક્રાફ્ટ અને અન્ય ઘણા ઉત્પાદનોમાં વપરાતા આધુનિક ઈલેક્ટ્રોનિક્સ માટે મહત્વપૂર્ણ છે. રાજુએ જણાવ્યું હતું કે તેમના તેજસ્વી અને પ્રેરક ગુણધર્મોને લીધે, ઇઈઈ નો ઉચ્ચ ટેકનોલોજી અને ‘ગ્રીન’ ઉત્પાદનોમાં વ્યાપકપણે ઉપયોગ થાય છે. મુખ્ય વૈજ્ઞાનિકે કહ્યું કે નેટ શૂન્ય (ઉત્સર્જન) સુધી પહોંચવા માટે, યુરોપને ૨૦૫૦ સુધીમાં તેની વર્તમાન જરૂરિયાત કરતાં ૨૬ ગણી વધુ દુર્લભ પૃથ્વીની જરૂર પડશે. ડિજિટાઇઝેશનને કારણે માંગ પણ વધી રહી છે.” ઇઈઈ શોધ એ રિસોર્સ એક્સપ્લોરેશન શૅલો સબસર્ફેસ રિફ્લેક્શન નામના પ્રોજેક્ટ હેઠળ કાઉન્સિલ ઑફ સાયન્ટિફિક એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ રિસર્ચ ઇન ઇન્ડિયા દ્વારા ભંડોળ પૂરું પાડવામાં આવેલ અભ્યાસનો એક ભાગ છે.