મનરેગા પર આધાર આધારિત સિસ્ટમની વિનાશક અસર, સરકારે તેને રોકવું જાેઈએ : જયરામ રમેશ

કોંગ્રેસના નેતા જયરામ રમેશે મહાત્મા ગાંધી રાષ્ટ્રીય ગ્રામીણ રોજગાર ગેરંટી યોજના (મનરેગા) માટે આધાર આધારિત ચુકવણી પ્રણાલીને ફરજિયાત બનાવવા અંગે પ્રશ્નો ઉઠાવ્યા અને કહ્યું કે આ યોજના પર વિનાશક અસર કરી રહી છે. તેમણે સરકારને આને રોકવા માટે કહ્યું અને એવો પણ આરોપ લગાવ્યો કે આ કાર્યક્રમમાંથી લગભગ ૮૫ લાખ નોંધાયેલા કામદારોના નામ કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. જયરામ રમેશે એક્સ પર પોસ્ટ કરતાં કહ્યું કે સરકારે એબીપીએસની સિસ્ટમ બંધ કરવી જાેઈએ. તેમણે કહ્યું કે જાન્યુઆરી, ૨૦૨૪માં ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલયે સ્દ્ગઇઈય્છ માટે આધાર આધારિત ચુકવણી સિસ્ટમ (છમ્ઁજી) ના રાષ્ટ્રવ્યાપી અમલીકરણ માટે ફરજિયાત બનાવ્યું હતું.

છમ્ઁજી માટે પાત્ર બનવા માટે, કામદારોએ ઘણી શરતો પૂરી કરવી આવશ્યક છે. ઉદાહરણ તરીકે, તેમનો આધાર તેમના જાેબ કાર્ડ સાથે લિંક હોવો જાેઈએ, આધાર પરનું નામ જાેબ કાર્ડ પરના નામ સાથે મેળ ખાતું હોવું જાેઈએ અને તેમનું બેંક એકાઉન્ટ આધાર સાથે લિંક થયેલ હોવું જાેઈએ અને નેશનલ પેમેન્ટ્‌સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા સાથે મેપ થયેલ હોવું જાેઈએ.

તેમણે દાવો કર્યો કે હવે, ૧૦ મહિના પછી, આ નીતિ પરિવર્તનની વિનાશક અસર વિશે ડેટા ઉપલબ્ધ છે. જયરામ રમેશે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે મનરેગા પોર્ટલ પર ઉપલબ્ધ જાહેર ડેટા પર લિબ ટેક (શિક્ષણવિદો અને કાર્યકરોનું એક સંઘ) દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા વિશ્લેષણ મુજબ, તમામ નોંધાયેલા કામદારોના ૨૭.૪ ટકા (૬.૭ કરોડ કામદારો) અને ૪.૨ ટકા સક્રિય કામદારો (૬.૭ કરોડ કામદારો) ૫૪ લાખ કામદારો) છમ્ઁજી માટે અયોગ્ય છે. વધુ ચિંતાજનક બાબત એ છે કે આ વર્ષે એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર વચ્ચે મનરેગા હેઠળ નોંધાયેલા ૮૪.૮ લાખ કામદારોએ શોધી કાઢ્યું છે કે તેમના નામ કાર્યક્રમમાંથી કાઢી નાખવામાં આવ્યા છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે છમ્ઁજી સંબંધિત મુદ્દાઓ અને આ રીતે નામો દૂર કરવાથી સમગ્ર રીતે મનરેગાને અસર થઈ શકે છે.

કોંગ્રેસના જનરલ સેક્રેટરીએ દાવો કર્યો હતો કે મનરેગા (કાર્યક્રમ હેઠળ નોંધાયેલ વ્યક્તિ દ્વારા નાણાકીય વર્ષમાં પૂર્ણ થયેલા કુલ કામકાજના દિવસો) માં જનરેટ થયેલા વ્યક્તિ દિવસો ગયા વર્ષ કરતાં ૧૬.૬ ટકા ઘટ્યા છે. તેમણે આક્ષેપ કર્યો હતો કે છમ્ઁજી નેશનલ મોબાઈલ મોનિટરિંગ સિસ્ટમ (દ્ગસ્સ્જી) સાથે જાેડાણમાં આવે છે. આ બંને નીતિઓ મનરેગા હેઠળ બાંયધરીકૃત વેતનની સમયસર ચુકવણી અને માંગ પર કામ કરવાના અધિકારના ઉલ્લંઘનમાં પરિણમે છે. ભારત જાેડો ન્યાય યાત્રા દરમિયાન, ઝારખંડના ગઢવા જિલ્લાના રાંકા ખાતે ૧૪ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૪ ના રોજ યોજાયેલી જાહેર સુનાવણીમાં દેશભરના મનરેગા કામદારોએ આ મુદ્દાઓ ઉઠાવ્યા હતા. આઠ મહિના પછી પણ આ સમસ્યાઓ યથાવત છે. જયરામ રમેશે એમ પણ કહ્યું હતું કે આ સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલી માનવ, આર્થિક અને સંસ્થાકીય દુર્ઘટના છે. ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલયે એબીપીએસ અને એનએમએમએસનો આ આગ્રહ તાત્કાલિક બંધ કરવો જાેઈએ, મનરેગાનું બજેટ પણ વધારવું જાેઈએ અને મજૂરોના દૈનિક વેતનમાં વધારો કરવો જાેઈએ.