ઈન્ડોનેશિયાના સેરામ ટાપુ પર ૫.૫ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, સ્થાનિક લોકોમાં ફફડાટ

ઈન્ડોનેશિયા પેસિફિક મહાસાગરના કિનારે આવેલું છે અને ભૂકંપ અને જ્વાળામુખી ગતિવિધિઓની દૃષ્ટિએ વિશ્વના સૌથી જાેખમી પ્રદેશોમાંનું એક છે ત્યારે ઈન્ડોનેશિયાના સેરામ ટાપુ પર ૫.૫ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેના કારણે સ્થાનિક લોકોમાં ગભરાટ ફેલાયો. જર્મન રિસર્ચ સેન્ટર ફોર જીઓસાયન્સ (ય્હ્લઢ) અનુસાર, ભૂકંપનું કેન્દ્રબિંદુ જમીનથી ૧૦ કિલોમીટર નીચે હતું. આ ઊંડાઈને કારણે આંચકા જાેરદાર અનુભવાયા, પરંતુ સદનસીબે કોઈ જાનહાનિ કે નુકસાનના અહેવાલ સામે આવ્યા નથી. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી (દ્ગઝ્રજી)ના જણાવ્યા અનુસાર, આ ભૂકંપ સુલાવેસીના ઈન્સેરામ ટાપુ પર કોટામોબાગુથી દક્ષિણપૂર્વમાં રાત્રે ૧૧:૫૦ વાગ્યે (ૈંજી્) આવ્યો હતો.
સેરામ ટાપુ પર આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા ૫.૫ હોવા છતાં, તેનું કેન્દ્ર નજીકની સપાટીએ હોવાથી આંચકા વધુ તીવ્ર લાગ્યા. સ્થાનિક વહીવટી તંત્રએ તાત્કાલિક નુકસાનનું મૂલ્યાંકન શરૂ કર્યું, અને લોકોને શાંતિ જાળવવા અને સલામત સ્થળોએ રહેવાની સૂચના આપી. ઈન્ડોનેશિયાની ભૂકંપની આગાહી અને ચેતવણી પ્રણાલીએ આ ઘટનાને ઝડપથી નોંધી, જેનાથી સુનામીની સંભાવનાને નકારી કાઢવામાં આવી. આ ઘટનાએ ભૂકંપ-સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં આધુનિક ચેતવણી પ્રણાલીઓ અને બાંધકામ ધોરણોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો છે. જણાવી દઇએ કે, ઉત્તર ભારતમાં ૧૯ એપ્રિલે અનુભવાયેલા આંચકા નબળા હોવાથી લોકોમાં ગભરાટ ઓછો હતો, પરંતુ આ ઘટનાએ દિલ્હી અને આસપાસના વિસ્તારોની ભૂકંપની સંવેદનશીલતાને ઉજાગર કરી. દ્ગઝ્રજીના અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે હિમાલયની નજીકના ટેક્ટોનિક ઝોનને કારણે આ પ્રદેશમાં આવા આંચકા સામાન્ય છે, પરંતુ જાે કેન્દ્રબિંદુ ઊંડું હોય તો મોટા નુકસાનની શક્યતા ઓછી હોય છે.
મહત્વનું છે કે, ઈન્ડોનેશિયા પેસિફિક મહાસાગરના કિનારે આવેલું છે અને ભૂકંપ અને જ્વાળામુખી ગતિવિધિઓની દૃષ્ટિએ વિશ્વના સૌથી જાેખમી પ્રદેશોમાંનું એક છે. આ વિસ્તાર ‘રિંગ ઓફ ફાયર’ તરીકે ઓળખાય છે, જે પેસિફિક ટેક્ટોનિક પ્લેટની સીમાઓ સાથે જાેડાયેલો છે. અમેરિકન ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય સર્વેક્ષણ (ેંજીય્જી)ના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વના ૯૦% ભૂકંપ આ રિંગ ઓફ ફાયર વિસ્તારમાં આવે છે. જે વિશ્વના ૭૫% સક્રિય જ્વાળામુખીઓનું ઘર છે અને ૮૧% મોટા ભૂકંપોનું કેન્દ્ર છે. આ પ્રદેશમાં ટેક્ટોનિક પ્લેટોની હિલચાલને કારણે ભૂગર્ભમાં સતત ગતિવિધિઓ થતી રહે છે, જે ભૂકંપ અને ક્યારેક સુનામીનું કારણ બને છે. ઈન્ડોનેશિયામાં આવેલા આ ભૂકંપે ફરી એકવાર આ પ્રદેશની ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અસ્થિરતાને પ્રકાશિત કરી છે.
‘રિંગ ઓફ ફાયર’ એ ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય દૃષ્ટિએ અત્યંત સક્રિય પ્રદેશ છે, જ્યાં પેસિફિક પ્લેટ અને આસપાસની પ્લેટોની સીમાઓ પર સતત ઘર્ષણ થાય છે. આ ઘર્ષણ જ્વાળામુખી વિસ્ફોટ અને ભૂકંપનું મુખ્ય કારણ છે. ેંજીય્જીના આંકડા અનુસાર, આ વિસ્તારમાં વિશ્વના ૯૦% ભૂકંપ અને ૮૧% મોટા ભૂકંપ નોંધાય છે. ઈન્ડોનેશિયા, જાપાન, ચિલી અને પશ્ચિમ અમેરિકા જેવા દેશો આ ઝોનમાં આવે છે.