મુંબઈ-પુણે એક્સપ્રેસ વે પર ૧ વર્ષમાં નિયમોના ઉલ્લંઘન બદલ ૪૭૦ કરોડના ઈ-ચલણ ફટકારવામાં આવ્યા

ગયા વર્ષે જુલાઈમાં ઈ-સર્વેલન્સ લાગુ કરવામાં આવ્યું ત્યારથી મુંબઈ-પુણે એક્સપ્રેસવે પર ઇન્ટેલિજન્ટ ટ્રાફિક મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ (ૈં્સ્જી) એ ટ્રાફિક ઉલ્લંઘન માટે ?૪૭૦ કરોડના ૨૭.૭૬ લાખ ઇ-ચલણ જનરેટ કર્યા છે, જેમાં દંડ તરીકે માત્ર ?૫૧ કરોડની જંગી વસૂલાત થઈ છે.
પરિવહન વિભાગ દ્વારા શેર કરાયેલા ડેટા અનુસાર, ૯૫ કિમીના એક્સપ્રેસવે પર ગતિ મર્યાદાના ઉલ્લંઘનમાં કારનો હિસ્સો સૌથી વધુ હતો, જેમાં ૧૭.૨૦ લાખથી વધુ ઇ-ચલણ હતા.
ભારે માલવાહક વાહનો ૩.૨૭ લાખ ઇ-ચલણ સાથે બીજા ક્રમે હતા, ત્યારબાદ બસ જેવા ભારે પેસેન્જર વાહનો ૨.૪૮ લાખ, ટેક્સીઓ ૨ લાખ ચલણનો સામનો કરી રહી હતી અને ૧.૨ લાખ હળવા માલવાહક વાહનો આ સમયગાળા દરમિયાન બુક કરવામાં આવ્યા હતા.
મધ્યમ માલસામાન વાહનોને ૮૫,૪૬૮ ઈ-ચલણ, ભારે માલસામાન વાહનોને ૩૦,૪૫૦ અને મધ્યમ પેસેન્જર બસોને ૧૪,૭૬૪ ઈ-ચલણ મળ્યા હોવાનું આંકડા જણાવે છે.
મહારાષ્ટ્ર મોટર વાહન વિભાગ (સ્સ્ફડ્ઢ) ના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ ઁ્ૈં ને જણાવ્યું હતું કે તેમના વિભાગે ૧૯ જુલાઈ, ૨૦૨૪ થી આ વર્ષે ૧૭ જુલાઈ સુધીમાં ૨૭.૭૬ લાખ ઈ-ચલણ જારી કર્યા છે જેમાં ૪૭૦ કરોડ રૂપિયાનો દંડ ફટકારવામાં આવ્યો છે.
તેમણે વધુ વિગતો આપ્યા વિના જણાવ્યું હતું કે ૧૭ જુલાઈ સુધીમાં ૫૧.૩૨ કરોડ રૂપિયાના ૩ લાખ ઈ-ચલણ વસૂલવામાં આવ્યા છે.
ટ્રાન્સપોર્ટર કેવી શેટ્ટીને આપેલા ઇ્ૈં જવાબ મુજબ, વિભાગે ગયા વર્ષે ૧૯ જુલાઈથી ૩૧ ડિસેમ્બર દરમિયાન જારી કરાયેલા ૮.૮૪ લાખ ઈ-ચલણ માટે ૈં્સ્જી ઓપરેટરને ૫૭.૯૪ કરોડ રૂપિયા ચૂકવ્યા છે.
દસ્તાવેજાે દર્શાવે છે કે ઓપરેટર, પ્રોટેક સોલ્યુશન્સ ૈં્સ્જી ન્ન્ઁ, ને દરેક ઈ-ચલણ માટે ?૬૫૪.૯૦ મળે છે, જેમાં ?૫૫૫ નો તેનો હિસ્સો અને ૧૮ ટકા ય્જી્નો સમાવેશ થાય છે.
ૈં્સ્જી, જે ઉચ્ચ-રિઝોલ્યુશન કેમેરા અને છૈં-આધારિત શોધ સાધનોનો ઉપયોગ કરે છે, તે વ્યસ્ત મુંબઈ-પુણે એક્સપ્રેસવે પર અનુપાલન સુધારવા અને અકસ્માતો ઘટાડવા માટે લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું.
મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય માર્ગ પરિવહન નિગમ (સ્જીઇ્ઝ્ર) એ ૈં્સ્જી ના ભાગ રૂપે ૪૦ ગેન્ટ્રી અને સેંકડો ઝ્રઝ્ર્ફ કેમેરા સ્થાપિત કર્યા છે, જેમાં સ્પીડ ડિટેક્શન કેમેરા, છદ્ગઁઇ, વેઇટ-ઇન-મોશન સેન્સર, છફઝ્રઝ્ર, હવામાન સેન્સર, એક ડાયનેમિક મેસેજિંગ સિસ્ટમ, એક કમાન્ડ એન્ડ કંટ્રોલ સેન્ટર (ઝ્રઝ્રઝ્ર) અને એક્સપ્રેસવે પર અનેક સ્થળોએ સહાયક માળખાકીય સુવિધાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે.
રાજ્ય પરિવહન વિભાગે આ પ્રોજેક્ટ માટે રોડ સેફ્ટી ફંડમાંથી ?૪૫ કરોડની વ્યાવહારિકતા ગેપ ફંડિંગ આપ્યું છે, જેની કિંમત ?૧૦૦ કરોડથી વધુ છે.
આ પદ્ધતિ મુજબ, ૈં્સ્જી સિસ્ટમ દ્વારા ટ્રાફિક ઉલ્લંઘન રિપોર્ટ જનરેટ કરવામાં આવે છે અને ઓપરેટરના સ્ટાફ દ્વારા કમાન્ડ કંટ્રોલ સેન્ટર (ઝ્રઝ્રઝ્ર) પર ચકાસવામાં આવે છે, અને ઇ્ર્ં અધિકારીઓ દ્વારા ચલણોને મંજૂરી આપવી પડે છે.
જ્યારે ૧૭ ટ્રાફિક ઉલ્લંઘનો માટે ઇ-ચલણો જારી કરવાની જાેગવાઈ છે, ત્યારે અત્યાર સુધી આપવામાં આવેલા ચલણોમાં ઝડપ, સીટબેલ્ટ વિના વાહન ચલાવવું, લેન કાપવું, ખોટી બાજુથી પ્રવેશ કરવો અને વાહન ચલાવતી વખતે મોબાઇલ ફોનનો ઉપયોગ કરવો શામેલ છે, અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે એક્સપ્રેસ વેના ખંડાલા ઘાટ વિભાગમાં ઓવરસ્પીડિંગ માટે મોટી સંખ્યામાં ઇ-ચલણો જારી કરવામાં આવ્યા હતા. તેથી, પરિવહનકારો ઘાટ વિભાગમાં ગતિ મર્યાદા વધારવાની માંગ કરી રહ્યા છે.
૧૦ કિમીના ઘાટ વિભાગમાં કાર માટે ગતિ મર્યાદા ૬૦ કિમી પ્રતિ કલાક અને ભારે વાહનો માટે ૪૦ કિમી પ્રતિ કલાક છે. એક્સપ્રેસ વેના અન્ય ભાગોમાં, નાના વાહનો માટે ગતિ મર્યાદા ૧૦૦ કિમી પ્રતિ કલાક અને ભારે વાહનો માટે ૮૦ કિમી પ્રતિ કલાક છે.
ટ્રાન્સપોર્ટર્સનો દાવો છે કે પુણે જિલ્લાના લોનાવલા અને રાયગઢ જિલ્લાના ખાલાપુર વચ્ચે આવેલા ઘાટ વિભાગ પર હાલની મર્યાદાને કારણે વારંવાર ઇ-ચલણ વસૂલવામાં આવે છે, કારણ કે ભારે વાહનો માટે તીવ્ર નીચે તરફ ઢાળ પર ધીમે ધીમે આગળ વધવું મુશ્કેલ બને છે, જેના કારણે ટ્રાફિક ધીમો પડે છે અને અકસ્માતો થાય છે.
પુણે-મુંબઈ ખંડાલા ઘાટના નીચલા ઢાળ પર ટ્રક અને બસ જેવા ભારે વાહનો માટે ગતિ મર્યાદા વર્તમાન ૪૦ કિમી પ્રતિ કલાકથી વધારીને ૪૫-૫૦ કિમી પ્રતિ કલાક કરવા માટે ચર્ચા ચાલી રહી હતી.
ટ્રાન્સપોર્ટ ઓપરેટરો ઇ-ચલણના પૂરથી નાખુશ છે અને તેમણે અધિકારીઓને મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રમાં ફેલાયેલા રોષ પર ધ્યાન આપવા વિનંતી કરી હતી. ગયા મહિને, ભારે વાહનોને જારી કરવામાં આવતા ઇ-ચલણ સામે ટ્રાન્સપોર્ટર્સે હડતાળ પાડી હતી, પરંતુ રાજ્ય સરકારે એક પેનલ બનાવ્યા બાદ તેને પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી.