અનિલ અંબાણીના રિલાયન્સ ગ્રુપ સાથે જાેડાયેલી ૫૦ કંપનીઓ પર EDએ દરોડા પાડ્યા

અનિલ અંબાણીની આગેવાની હેઠળના રિલાયન્સ અનિલ ધીરુભાઈ અંબાણી ગ્રુપ (છડ્ઢછય્) ની કંપનીઓ સાથે સંકળાયેલા કથિત લોન છેતરપિંડીની તપાસના ભાગ રૂપે, એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટ (ઈડ્ઢ) એ ગુરુવારે ભારતભરમાં ૩૫ સ્થળોએ વ્યાપક દરોડા પાડ્યા હતા.
મીડિયા સૂત્રો દ્વારા અગાઉ અહેવાલ મુજબ, આ બાબતથી પરિચિત અધિકારીઓને ટાંકીને, ૫૦ થી વધુ કંપનીઓ અને ૨૫ વ્યક્તિઓ સાથે જાેડાયેલા પરિસરમાં દરોડા પાડવામાં આવ્યા હતા.
આ દરોડા પ્રિવેન્શન ઓફ મની લોન્ડરિંગ એક્ટ (ઁસ્ન્છ) હેઠળ શરૂ કરાયેલી મની લોન્ડરિંગ તપાસનો એક ભાગ છે, જે સપ્ટેમ્બર ૨૦૨૨ માં સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (ઝ્રમ્ૈં) દ્વારા મૂળ રીતે દાખલ કરાયેલી બે હ્લૈંઇ પર આધારિત છે.
રિલાયન્સ કંપનીઓને યસ બેંક લોન તપાસ હેઠળ છે
સીબીઆઈના કેસ યસ બેંક દ્વારા રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સ લિમિટેડ (ઇૐહ્લન્) અને રિલાયન્સ કોમર્શિયલ ફાઇનાન્સ લિમિટેડ (ઇઝ્રહ્લન્) ને આપવામાં આવેલી લોન સાથે સંબંધિત છે. બંને હ્લૈંઇ માં યસ બેંકના ભૂતપૂર્વ ચેરમેન રાણા કપૂરનું નામ છે.
તપાસ એજન્સીના એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “પ્રારંભિક તપાસમાં બેંકો, શેરધારકો, રોકાણકારો અને અન્ય જાહેર સંસ્થાઓ સાથે છેતરપિંડી કરીને જાહેર નાણાંને વાળવા અથવા ઉપાડવા માટે એક સુનિયોજિત અને વિચારપૂર્વકની યોજનાનો ખુલાસો થયો છે.”
તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું, “યસ બેંકના સ્થાપક ચરાણા કપૂરૃ સહિત બેંક અધિકારીઓને લાંચ આપવાનો ગુનો પણ તપાસ હેઠળ છે.”
તપાસમાં સામેલ બીજા અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે ઈડ્ઢ ને શંકા છે કે ૨૦૧૭ અને ૨૦૧૯ વચ્ચે યસ બેંક દ્વારા જારી કરાયેલી લોનમાં લગભગ ?૩,૦૦૦ કરોડનું ગેરકાયદેસર ડાયવર્ઝન થયું છે.
“અમને એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે લોન મંજૂર થાય તે પહેલાં, યસ બેંકના પ્રમોટરો ચકપૂરૃ ને તેમની ચિંતાઓમાં પૈસા મળ્યા હતા. ઈડ્ઢ લાંચ અને લોનના આ જાેડાણની તપાસ કરી રહી છે,” અધિકારીએ ઉમેર્યું.
ઈડ્ઢના અન્ય એક અધિકારીએ લોન મંજૂરીઓમાં “ગંભીર ઉલ્લંઘનો” પર પ્રકાશ પાડ્યો, જે યસ બેંકની આંતરિક પ્રક્રિયાઓમાં પ્રણાલીગત ખામીઓ તરફ ઈશારો કરે છે. “ક્રેડિટ મંજૂરી મેમોરેન્ડમ (ઝ્રછસ્) જૂની તારીખના હતા, બેંકની ક્રેડિટ નીતિનું ઉલ્લંઘન કરીને કોઈપણ યોગ્ય ખંત અથવા ક્રેડિટ વિશ્લેષણ વિના રોકાણ પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યા હતા,” અધિકારીએ જણાવ્યું.
શેલ કંપનીઓ અને ગ્રુપ કંપનીઓ દ્વારા લોન આપવામાં આવી
તપાસકર્તાઓએ લોનની શરતોનું ઉલ્લંઘન કરીને બહુવિધ ગ્રુપ કંપનીઓ અને શેલ કંપનીઓને લોન ડાયવર્ઝનના પુરાવા શોધી કાઢ્યા છે. એજન્સીએ અનેક શંકાસ્પદ બાબતો પણ ઓળખી કાઢી, જેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
આર્થિક રીતે નબળી સંસ્થાઓને લોન
યોગ્ય દસ્તાવેજાેનો અભાવ
સામાન્ય સરનામાં અને ડિરેક્ટરો ધરાવતા ઉધાર લેનારાઓ
અરજી તારીખે અથવા તે પહેલાં આપવામાં આવેલી લોન
લોનનું સદાબહાર વિતરણ
નાણાકીય ડેટાનું ખોટું પ્રતિનિધિત્વ
“આ તારણો સ્પષ્ટપણે નાણાકીય ગેરવહીવટ અને હેરફેરનો દાખલો દર્શાવે છે,” એક અધિકારીએ જણાવ્યું.
ઈડ્ઢ ઇૐહ્લન્ દ્વારા આપવામાં આવેલી કોર્પોરેટ લોનમાં તીવ્ર વધારા અંગે પણ તપાસ કરી રહી છે, જે નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૭-૧૮માં ?૩,૭૪૨.૬૦ કરોડથી વધીને નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૮-૧૯માં ?૮,૬૭૦.૮૦ કરોડ થઈ ગઈ.
ઝ્રમ્ૈં ઉપરાંત, સિક્યોરિટીઝ એન્ડ એક્સચેન્જ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (જીઈમ્ૈં), નેશનલ હાઉસિંગ બેંક, નેશનલ ફાઇનાન્શિયલ રિપોર્ટિંગ ઓથોરિટી (દ્ગહ્લઇછ) અને બેંક ઓફ બરોડા સહિત અનેક નિયમનકારી અને નાણાકીય સંસ્થાઓએ પણ તપાસના ભાગ રૂપે ઈડ્ઢને ઇનપુટ આપ્યા છે.
મીડિયા સૂત્રો અનુસાર, ઈડ્ઢ તપાસના અહેવાલો બાદ ગુરુવારે રિલાયન્સ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રિલાયન્સ પાવરના શેરમાં ૫% સુધીનો ઘટાડો થયો છે.
રિલાયન્સ ગ્રુપનું નિવેદન
જવાબમાં, રિલાયન્સ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને રિલાયન્સ પાવરે એક નિવેદન બહાર પાડ્યું: “મીડિયા રિપોર્ટ્સ રિલાયન્સ કોમ્યુનિકેશન્સ લિમિટેડ (ઇર્ઝ્રંસ્) અથવા રિલાયન્સ હોમ ફાઇનાન્સ લિમિટેડ (ઇૐહ્લન્) ના ૧૦ વર્ષથી વધુ જૂના વ્યવહારો સંબંધિત આરોપો સાથે સંબંધિત હોય તેવું લાગે છે,” કંપનીઓએ જણાવ્યું.
તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું, “ઇર્ઝ્રંસ્ છેલ્લા ૬ વર્ષથી વધુ સમયથી નાદારી અને નાદારી કોડ, ૨૦૧૬ મુજબ કોર્પોરેટ નાદારી ઠરાવ પ્રક્રિયામાંથી પસાર થઈ રહી છે. માનનીય સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદા અનુસાર ઇૐહ્લન્નો સંપૂર્ણ ઉકેલ લાવવામાં આવ્યો છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દર્શાવેલ સમાન આરોપો ન્યાયાધીશ હેઠળ છે અને જાહેરમાં ઉપલબ્ધ માહિતી મુજબ માનનીય સિક્યોરિટીઝ એપેલેટ ટ્રિબ્યુનલ સમક્ષ પેન્ડિંગ છે.”