ઈરાનના ટોચના ધર્મગુરુએ ટ્રમ્પ અને નેતન્યાહૂ વિરુદ્ધ ‘ફતવો‘ જારી કર્યો: ‘ભગવાનના દુશ્મન‘

ઈરાનના ટોચના શિયા ધર્મગુરુ, ગ્રાન્ડ આયાતુલ્લાહ નાસેર મકારેમ શિરાઝીએ યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને ઇઝરાયલી વડા પ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહૂ વિરુદ્ધ ફતવો બહાર પાડ્યો છે, જેમાં તેમને “ભગવાનના દુશ્મન” ગણાવ્યા છે અને વિશ્વભરના મુસ્લિમોને કાર્યવાહી કરવા વિનંતી કરી છે.
ટ્રમ્પ અને નેતન્યાહૂ વિરુદ્ધ ‘ફતવો‘?

“કોઈપણ વ્યક્તિ કે શાસન જે નેતા અથવા મરજા (ભગવાન ના કરે) ને ધમકી આપે છે તેને ‘લડાકુ‘ અથવા ‘મોહરેબ‘ ગણવામાં આવે છે,” મકારેમે ફતવામાં જણાવ્યું હતું.
મોહરેબ એવી વ્યક્તિ છે જે ભગવાન સામે યુદ્ધ કરે છે, અને ઈરાની કાયદા હેઠળ, જેને મોહરેબ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તેને ફાંસી, ક્રુસિફિકેશન, અંગ કાપવા અથવા દેશનિકાલનો સામનો કરવો પડી શકે છે, મીડિયા સૂત્રોના ન્યૂઝના અહેવાલ મુજબ.
વરિષ્ઠ ઈરાની શિયા મરજાએ ઉમેર્યું હતું કે “મુસ્લિમો અથવા ઇસ્લામિક રાજ્યો દ્વારા તે દુશ્મન માટે કોઈપણ સહયોગ અથવા સમર્થન હરામ અથવા પ્રતિબંધિત છે. વિશ્વભરના તમામ મુસ્લિમો માટે આ દુશ્મનોને તેમના શબ્દો અને ભૂલો માટે પસ્તાવો કરાવવો જરૂરી છે.”
તેમણે એમ પણ કહ્યું કે જાે “મુસ્લિમ જે પોતાની મુસ્લિમ ફરજનું પાલન કરે છે, તો તેમને ભગવાનની ઇચ્છા મુજબ, ભગવાનના માર્ગમાં લડવૈયા તરીકે પુરસ્કાર આપવામાં આવશે.”
તેમણે આ “દુશ્મનો” થી રક્ષણ અને શિયા ઇસ્લામમાં એક મસીહા વ્યક્તિ, મહદીના ઝડપી પાછા ફરવા માટે પ્રાર્થના સાથે સમાપ્ત કર્યું.
ઈરાન-ઈઝરાયલ ૧૨ દિવસનું યુદ્ધ
નોંધનીય છે કે, ૧૩ જૂને શરૂ થયેલા ૧૨ દિવસના યુદ્ધ પછી ધાર્મિક હુકમનામું બહાર પાડવામાં આવ્યું હતું, જ્યારે ઈઝરાયલે ઈરાનમાં તેના પરમાણુ કાર્યક્રમ સાથે જાેડાયેલા સ્થળોને નિશાન બનાવીને બોમ્બમારો શરૂ કર્યો હતો. આ હુમલાઓમાં ઘણા ટોચના ઈરાની લશ્કરી કમાન્ડરો અને પરમાણુ વૈજ્ઞાનિકોના મોત થયા હતા.
બદલામાં, તેહરાને ઈઝરાયલી શહેરો પર બેલિસ્ટિક મિસાઈલ હુમલાઓ કરીને પ્રતિક્રિયા આપી, જેના કારણે પ્રદેશમાં તણાવ વધ્યો. ઈઝરાયલે પોતાની કાર્યવાહીનો બચાવ કરતા કહ્યું કે તેનો ઉદ્દેશ્ય ઈરાનને પરમાણુ હથિયાર વિકસાવવાથી રોકવાનો હતો, જે આરોપ તેહરાને વારંવાર નકારી કાઢ્યો છે, અને કહ્યું છે કે તેનો પરમાણુ કાર્યક્રમ ફક્ત શાંતિપૂર્ણ હેતુઓ માટે છે.
જ્યારે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે ઈઝરાયલી દળો સાથે મળીને ઈરાનના ત્રણ પરમાણુ સુવિધાઓ પર સંકલિત હુમલાઓ કર્યા ત્યારે સંઘર્ષ નાટકીય રીતે વધ્યો. બદલામાં, ઈરાને કતારમાં એક યુએસ લશ્કરી થાણાને નિશાન બનાવ્યું અને બોમ્બમારો કર્યો, જે દુશ્મનાવટમાં નોંધપાત્ર વધારો દર્શાવે છે અને વ્યાપક પ્રાદેશિક સંઘર્ષની સંભાવના પર વ્યાપક આંતરરાષ્ટ્રીય ચિંતા વ્યક્ત કરે છે.
ટ્રમ્પે અગાઉ ચેતવણી આપી હતી કે ઈરાન દ્વારા શસ્ત્ર-ગ્રેડ સ્તર સુધી યુરેનિયમનું વધુ સંવર્ધન વધારાની અમેરિકન કાર્યવાહીને ઉશ્કેરશે. આ ચેતવણી ટૂંકા યુદ્ધવિરામ પછી આપવામાં આવી હતી જેના કારણે ૧૨ દિવસના તીવ્ર સંઘર્ષનો અંત આવ્યો હતો.
ફતવો એટલે શું?
ફતવો એ ઇસ્લામિક કાયદાના મુદ્દા પર ઔપચારિક અર્થઘટન અથવા ચુકાદો છે, જે ટ્વેલ્વર શિયા ઇસ્લામમાં સર્વોચ્ચ મૌલવી સત્તા ધરાવતા મરજા દ્વારા જારી કરવામાં આવે છે. તે ઇસ્લામિક સરકારો અને વ્યક્તિઓ સહિત તમામ મુસ્લિમોને તેના અમલીકરણની ખાતરી કરવા હાકલ કરે છે.
આ પહેલી વાર નથી જ્યારે ઈરાની મૌલવીઓએ હિંસા ભડકાવવા માટે ફતવાનો ઉપયોગ કર્યો હોય.
સૌથી કુખ્યાત કેસ ૧૯૮૯માં લેખક સલમાન રશ્દી વિરુદ્ધ તેમની નવલકથા “ધ સેટેનિક વર્સીસ” ના પ્રકાશન પછીનો હુકમનામું હતો, જેને ઘણા મુસ્લિમોએ અપમાનજનક માન્યું હતું. તે ફતવાએ રશ્દીને છુપાઈ જવાની ફરજ પાડી, જાપાની અનુવાદકની હત્યા કરી અને પુસ્તકના પ્રકાશકો પર અનેક હુમલાઓ કર્યા.
ત્યારથી રશ્દી અનેક હત્યાના પ્રયાસોમાંથી બચી ગયા છે, જેમાં ૨૦૨૩માં અપસ્ટેટ ન્યૂ યોર્કમાં છરાબાજીનો હુમલો પણ સામેલ છે જેમાં તેમણે એક આંખ ગુમાવી હતી.