Jallianwala Bagh Massacre:  જલિયાવાલા બાગ જ્યાં એક જનરલના ઈશારે હજારો જીવ લીધા, જાણો શું છે તેની કહાની

Jallianwala Bagh Massacre: અંગ્રેજોએ આપણા દેશ પર 200 વર્ષ શાસન કર્યું, તે દરમિયાન તેમણે ભારતીયોને ઘણી રીતે અત્યાચાર ગુજાર્યો. બ્રિટિશ સરકારે ભારતીય નાગરિકોનું દરેક રીતે શોષણ કર્યું. અંગ્રેજોના શાસન દરમિયાન આપણા હજારો દેશવાસીઓએ જીવ ગુમાવ્યા અને તે સમયે ભારતીયોએ કરેલા સખત સંઘર્ષ પછી ભારતને ભારતની આઝાદી મળી. ભારતના ઈતિહાસમાં 13 એપ્રિલ, 1919નો દિવસ કાળા અક્ષરે લખાયેલો છે, આ દિવસે દેશમાં આવો નરસંહાર થયો હતો જ્યારે મહિલાઓ, બાળકો અને વૃદ્ધો સહિત નિઃશસ્ત્ર ભારતીયો પર ગોળીઓ વરસાવી હતી. 13મી એપ્રિલ 1919ની બૈસાખીની ઉજવણી માટે જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડમાં હજારો લોકો એકઠા થયા તે એક દુ:ખદ દિવસ હતો. આજે બુધવારે બ્રિટિશ સરકારના આ ઘૃણાસ્પદ કૃત્યને 103 વર્ષ પૂરા થશે. તો ચાલો અમે તમને અહીં જણાવીએ કે બૈસાખીના તે દિવસે શું થયું હતું, જેના નિશાન આજે પણ જલિયાવાલા બાગમાં હૈયાત છે.

હત્યાકાંડ પહેલા
1914-1918 પ્રથમ વિશ્વયુદ્ધ દરમિયાન, ભારતમાં બ્રિટિશ સરકારે વિધ્વંસક પ્રવૃત્તિઓનો સામનો કરવાના હેતુથી દમનકારી કટોકટીની સત્તાઓની શ્રૃંખલા બનાવી. યુદ્ધના અંત સુધીમાં, ભારતીય જનતામાં અપેક્ષાઓ વધુ હતી કે આને ઢીલ આપવામાં આવશે અને ભારતને વધુ રાજકીય સ્વાયત્તતા આપવામાં આવશે. 1918માં બ્રિટિશ સંસદમાં રજૂ કરાયેલ મોન્ટેગુ-ચેમ્સફોર્ડ રિપોર્ટમાં વાસ્તવમાં મર્યાદિત સ્થાનિક સ્વ-સરકારની ભલામણ કરવામાં આવી હતી. તેના બદલે, ભારત સરકારે 1919 ની શરૂઆતમાં રોલેટ એક્ટ પસાર કર્યો, જેણે અનિવાર્યરૂપે દમનકારી યુદ્ધકાલીન ઉપાયોને વધાર્યા.

આ એક્ટથી ભારતીયોમાં ખાસ કરીને પંજાબ પ્રદેશમાં ગુસ્સો અને અસંતોષની સ્થિતિ સર્જાઈ હતી. એપ્રિલની શરૂઆતમાં મહાત્મા ગાંધીએ દેશભરમાં એક દિવસીય સામાન્ય હડતાળની હાકલ કરી હતી. અમૃતસરમાં અગ્રણી ભારતીય નેતાઓની તે શહેરમાંથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને 10 એપ્રિલના રોજ હિંસક વિરોધ ફાટી નીકળ્યો હતો, જેમાં સૈનિકોએ નાગરિકો પર ગોળીબાર કર્યો હતો, ઇમારતો લૂંટી હતી અને સળગાવી હતી, અને ઘણા વિદેશી નાગરિકોને ગુસ્સે ભરાયેલા ટોળાઓ દ્વારા માર્યા ગયા હતા. બ્રિગેડિયર જનરલ રેજિનાલ્ડ એડવર્ડ હેરી ડાયરની આગેવાની હેઠળ કેટલાય ડઝન સૈનિકોની ટુકડીને વ્યવસ્થા પુનઃસ્થાપિત કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું હતું, જેણે જાહેર મેળાવડા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.

13 એપ્રિલ 1919, જલિયાવાલા બાગ
13 એપ્રિલની બપોરે, જલિયાવાલા બાગમાં ઓછામાં ઓછા 10,000 પુરુષો, સ્ત્રીઓ અને બાળકોની ભીડ એકઠી થઈ. આ મેદાનમાં પ્રવેશવાનો એક જ રસ્તો હતો, જ્યારે ચારે બાજુ ઉંચી દિવાલો હતી. અહીં કેટલાક લોકો જાહેર મેળાવડા પર પ્રતિબંધનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા, તો કેટલાક આસપાસના વિસ્તારમાંથી વસંત તહેવાર બૈસાખીના તહેવારની ઉજવણી કરવા માટે ભેગા થયા હતા. જ્યારે જનરલ ડાયરને આ વાતની જાણ થઈ તો તે પોતાના સૈનિકો અને હથિયારો સાથે ત્યાં પહોંચી ગયા. ત્યાં પહોંચીને તેણે કંઈપણ વિચાર્યા વગર દરવાજો ઘેરી લીધો અને બંધ કરી દીધો. પછી એવું બન્યું કે જેની માત્ર કલ્પના જ કોઈની આત્માને હચમચાવી નાખે. કોઈપણ ચેતવણી આપ્યા વિના અને તેમાંથી કેટલા દોષિત હતા અને કેટલા નિર્દોષ હતા તે ધ્યાનમાં લીધા વિના, જનરલ ડાયરના કહેવાથી, સૈનિકોએ ભીડ પર ગોળીબાર કર્યો. એવું કહેવાય છે કે તે સમયે સેંકડો રાઉન્ડ ગોળીબાર કરવામાં આવ્યો હતો જ્યાં સુધી તેઓનો દારૂગોળો ખતમ ન થયો. આ દિવસે કેટલા લોકો મૃત્યુ પામ્યા તેની કોઈ નિશ્ચિત સંખ્યા નથી, પરંતુ સરકારી આંકડાઓ અનુસાર, જનરલ ડાયર અને તેના સૈનિકોએ 379 લોકોને માર્યા હતા અને લગભગ 1,200 લોકોને ઘાયલ કર્યા હતા. ગોળીબાર બંધ કર્યા પછી, જનરલ અને તેના સૈનિકો ઘાયલોને પાછળ છોડીને પાછા ફર્યા. એવું કહેવાય છે કે જ્યારે ગોળીઓ ચલાવવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે લોકો પોતાનો જીવ બચાવવા માટે કૂવામાં કૂદી પડ્યા હતા અને ઘણા લોકોએ પોતાનો જીવ બચાવવા માટે દિવાલ પર કૂદવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.