સ્પેન-જિબ્રાલ્ટર સરહદી હિલચાલને સરળ બનાવવા માટે બ્રેક્ઝિટ પછીના કરાર પર યુકે-ઇયુ સંમત થયા

યુનાઇટેડ કિંગડમ અને યુરોપિયન યુનિયન વચ્ચે બ્રેક્ઝિટ પછી જિબ્રાલ્ટરની સ્થિતિ અંગે કરાર થયો છે, જેનાથી સ્પેન અને બ્રિટિશ ઓવરસીઝ ટેરિટરી વચ્ચે સરહદ વ્યવસ્થા પર વર્ષોથી ચાલી રહેલી વાટાઘાટોનો ઉકેલ આવ્યો છે. ૨૦૨૦ માં યુકે ઈેં માંથી બહાર નીકળ્યું ત્યારથી, બંને પક્ષો સરહદ કેવી રીતે કાર્ય કરવી જોઈએ તે નક્કી કરવા માટે કામ કરી રહ્યા છે. નવા કરારથી જિબ્રાલ્ટર અને સ્પેન વચ્ચે લોકો અને માલસામાનની નિયમિત તપાસની જરૂરિયાત દૂર થશે.
આ કરાર હેઠળ, જિબ્રાલ્ટર એરપોર્ટ પર આવતા મુસાફરોને જિબ્રાલ્ટર અને સ્પેનિશ અધિકારીઓ દ્વારા સંયુક્ત રીતે પાસપોર્ટ તપાસમાંથી પસાર થવું પડશે. સ્પેનિશ સરહદ અધિકારીઓને પ્રવેશ નકારવાની સત્તા હશે, કારણ કે જિબ્રાલ્ટરથી આવતા મુસાફરો વધુ તપાસ વિના સ્પેન અને વિશાળ ઈેં ફ્રી-ટ્રાવેલ વિસ્તારમાં તેમની મુસાફરી ચાલુ રાખી શકશે. આ વ્યવસ્થા લંડનના સેન્ટ પેનક્રાસ સ્ટેશન પર સેટઅપને પ્રતિબિંબિત કરે છે, જ્યાં મુસાફરો યુરોસ્ટાર ટ્રેનોમાં ચઢતા પહેલા યુકે અને ફ્રેન્ચ બંને પાસપોર્ટ નિયંત્રણોમાંથી પસાર થાય છે.
યુકેના વિદેશ સચિવ ડેવિડ લેમીએ કરારને “પ્રગતિ” ગણાવ્યો, અને કહ્યું કે તે બ્રિટિશ સાર્વભૌમત્વનું રક્ષણ કરે છે અને જિબ્રાલ્ટરના અર્થતંત્રને ટેકો આપે છે. તેમણે નોંધ્યું કે પાછલી સરકારે પરિસ્થિતિને વણઉકેલાયેલી છોડી દીધી હતી, જેનાથી જિબ્રાલ્ટરની જીવનશૈલી જોખમમાં મુકાઈ ગઈ હતી.
જિબ્રાલ્ટરના મુખ્ય પ્રધાન ફેબિયન પિકાર્ડોએ પણ આ કરારનું સ્વાગત કર્યું, અને કહ્યું કે તેમણે જિબ્રાલ્ટરની જરૂરિયાતોને પ્રતિબિંબિત કરતા પરિણામ મેળવવા માટે યુકે સરકાર સાથે નજીકથી કામ કર્યું છે. તેમણે ભાર મૂક્યો કે આ કરાર પ્રદેશના ભવિષ્યનું રક્ષણ કરે છે અને તેની બ્રિટિશ સાર્વભૌમત્વ સાથે સમાધાન કરતું નથી.
સ્પેનિશ વડા પ્રધાન પેડ્રો સાંચેઝ અને યુકેના વડા પ્રધાન સર કીર સ્ટાર્મરે બુધવારે ફોન પર વાત કરી હતી, જેમાં સંમતિ વ્યક્ત કરવામાં આવી હતી કે આ સોદો યુકે-સ્પેન સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવા માટે નવી તકો ઉભી કરે છે. ડાઉનિંગ સ્ટ્રીટે ઉમેર્યું હતું કે સર કીરે વાટાઘાટો દરમિયાન તેમના સમર્પણ અને નેતૃત્વ બદલ આભાર માનવા માટે પિકાર્ડોને ફોન કર્યો હતો.
યુકે સાથે જિબ્રાલ્ટરનો ઇતિહાસ
૨૦૧૬માં યુકેના ઈેં છોડવાના ર્નિણયથી જિબ્રાલ્ટરના ભવિષ્ય વિશે, ખાસ કરીને સ્પેન સાથેની સરહદ અંગે ચિંતાઓ ફરી જાગી. સ્પેને દલીલ કરી હતી કે જિબ્રાલ્ટરની ઈેં-સંબંધિત વ્યવસ્થામાં તેનો મત હોવો જોઈએ. વાટાઘાટો વર્ષો સુધી ચાલુ રહી, જેના પરિણામે યુકે અને ઈેં વચ્ચે ૨૦૨૫ના સોદામાં પરિણમ્યો જેનો ઉદ્દેશ્ય જિબ્રાલ્ટરની બ્રિટિશ સ્થિતિ જાળવી રાખીને પ્રવાહી સરહદી હિલચાલ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે.
આજે, જિબ્રાલ્ટર એક સ્વ-શાસિત બ્રિટિશ ઓવરસીઝ ટેરિટરી છે. જ્યારે સ્પેન પોતાનો દાવો જાળવી રાખે છે, ત્યારે જિબ્રાલ્ટરના લોકોએ સતત બ્રિટિશ રહેવાની તેમની ઇચ્છાને સમર્થન આપ્યું છે. જો કે, સરહદ નિયંત્રણો પર તાજેતરના કરારની જેમ સહકાર અને વ્યવહારુ કરારોએ વ્યવહારિક સહઅસ્તિત્વ તરફ એક પરિવર્તન ચિહ્નિત કર્યું છે.