એનિમલ વેલ્ફેર બોર્ડ ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા બહાર પાડવામાં આવતી એડવાઇઝરી.

એનિમલ વેલફેર બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (AWBI) એ પ્રિવેન્શન ઓફ ક્રુઅલ્ટી ટુ એનિમલ એક્ટ, 1960 હેઠળ સ્થાપિત એક વૈધાનિક સંસ્થા છે અને તે પ્રાણીઓના અધિકારોના રક્ષણ અને રક્ષણ માટે તેમજ પ્રાણીઓની પાંચ સ્વતંત્રતાઓની ખાતરી અને કોઈપણ પ્રાણીઓને કોઈપણ પ્રાણીને બિનજરૂરી પીડા અથવા વેદનાને થતી નથી તેવી ખાતરી કરતી સર્વોચ્ચ સંસ્થા છે.

શ્વાન ભારતમાં સૌથી વધુ લોકપ્રિય પાળતુ પ્રાણી છે, 2018ની વસ્તી ગણતરી મુજબ આશરે 19.5 મિલિયન પાલતુ શ્વાન હતા જે 2023ના અંત સુધીમાં અંદાજિત 31 મિલિયન સુધી પહોંચી શકે છે. ભારતમાં લગભગ 6.2 કરોડ રખડતા કૂતરા અને 91 લાખ બિલાડીઓ છે. ઉપરાંત, શેલ્ટર હોમમાં 88 લાખ કૂતરા અને બિલાડીઓ છે. તેથી જ સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવતી પશુ કલ્યાણની દરેક યોજનાઓને સમર્થન આપવું ખૂબ જ જરૂરી છે.

વ્યક્તિના જીવનમાં આવતા પાલતુ પ્રાણી એક કારણસર આવે છે. તેઓ આપણને બિનશરતી પ્રેમ, પ્રતિબદ્ધતા અને વફાદારી શીખવે છે. તેમના જીવનમાંથી આપણે ઘણું શીખીએ છીએ અને પછી એક દિવસ કઠોર વાસ્તવિકતાનો સામનો કરવો પડે છે. આવા સમયે વ્યક્તિએ તેનો સમયસર અંતિમ સંસ્કાર કરીને તેને સન્માન સાથે વિદાય આપવી જોઈએ. આ મુદાને ધ્યાનમાં રાખીને પશુ કલ્યાણ વિભાગ દ્વારા એડવાઇઝરી બહાર પાડવામાં આવી છે જેમાં જણાવામાં આવ્યું છે કે , પશુઓના મૃત્યુદરમાં થતી ખોટ એ પશુધન ઉત્પાદન સુવિધાનો સામાન્ય ભાગ છે.

વર્ષ 2019માં દેશમાં કુલ પશુઓની સંખ્યા 192.49 મિલિયન હતી , શબનો સલામત નિકાલ એ રોજિંદા, રોગના સંક્રમણને રોકવા અને હવા અને રક્ષણ માટે પશુધન અને અન્ય પ્રાણીઓના મૃત્યુદરનું નિયમિત સંચાલન માટે એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે. પાણીની ગુણવત્તા, રેન્ડરિંગ, ભસ્મીકરણ, દફન અને ખાતર સહિત મૃત્યુદર માટે પ્રાણીઓના અંતિમ સંસ્કાર મહત્વનો મુદો છે. ઘણા પાલતુ માલિકો તેમના પાળતુ પ્રાણીને આદરપૂર્વક અંતિમ સંસ્કાર કરાવવા ઘણી દોડધામ કરેલી છે  મોટાભાગના લોકોની માન્યતા છે કે, સ્મશાનમાં અંતિમ સંસ્કાર કરવાથી પાલતુ પ્રાણીઓની આત્માને શાંતિ મળે છે.  

આ એડવાઇઝરીમાં વધુમાં જણાવામાં આવ્યું હતું કે, સ્વચ્છ ભારત મિશન ભારતમાં માનનીય વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા વર્ષ 2014 માં “સ્વચ્છતા તરફ એક પગલું” અથવા સ્વચ્છ ભારત અભિયાનના સૂત્ર સાથે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. રખડતા પ્રાણીઓ અને પાળેલા પ્રાણીઓના શબનો અંતિમ સંસ્કાર દ્વારા નિકાલ સ્વચ્છ ભારત મિશનમાં ફાળો આપશે અને પર્યાવરણને સ્વચ્છ બનાવશે.

ઉપરોક્ત બાબતોને ધ્યાનમાં રાખીને, પર્યાવરણને સ્વચ્છ બનાવવા અને લોકોની લાગણીઓને માન આપવા પશુ કલ્યાણ વિભાગ દ્વારા દરેક રાજ્યના દરેક જિલ્લામાં અને યુટીએસમાં શબના નિકાલ માટે પૂરતી સંખ્યામાં પશુ સ્મશાનગૃહો અને અગ્નિદાહની સ્થાપના કરવામાં આવે તેવું સૂચન કરાયું છે તેમ ગિરીશભાઈ શાહ (સભ્ય- એનિમલ વેલ્ફેર બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા, ભારત સરકાર)ની યાદીમાં જણાવાયું છે.