રશિયન સોદો અટકી ગયા બાદ અને ઇઝરાયલી હુમલાઓ પછી ઈરાન નો નવો વિચારરશિયા સાથે

જીે-૩૫ વિમાન માટે અગાઉના સોદામાં વિલંબ અને ઇઝરાયલ અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ દ્વારા તાજેતરના હવાઈ હુમલા બાદ, ઇરાને ચેંગડુ ત્ન-૧૦ઝ્ર મલ્ટિરોલ ફાઇટર જેટ ખરીદવા માટે ચીન સાથે વાટાઘાટો તીવ્ર બનાવી છે.
ઈરાની અખબાર ખોરાસનને ટાંકીને ધ મોસ્કો ટાઈમ્સ અનુસાર, તેહરાન તેના જૂના અને ઓછા ભંડોળવાળા વાયુસેનાને આધુનિક બનાવવા માંગે છે અને ચીની ત્ન-૧૦ઝ્ર ને રશિયન જીે-૩૫ ના વધુ સસ્તા વિકલ્પ તરીકે જુએ છે. અહેવાલો સૂચવે છે કે ઈરાન હવે તેના કાફલાને અપડેટ કરવામાં ગતિ અને ખર્ચ-અસરકારકતાને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યું છે, ખાસ કરીને તાજેતરના સુરક્ષા પડકારોને ધ્યાનમાં રાખીને.
ગયા મહિને, ડઝનબંધ ઇઝરાયલી અને અમેરિકન યુદ્ધ વિમાનોએ તેહરાનના પરમાણુ સુવિધાઓને લક્ષ્ય બનાવતા ઈરાની પ્રદેશ પર બોમ્બમારો કર્યો હતો. આક્રમણ દરમિયાન, ઈરાની વાયુસેના મોટાભાગે ગેરહાજર હતી અને અસરકારક રીતે જવાબ આપવામાં નિષ્ફળ ગઈ હતી. આ ઘટનાએ ઈરાનની લશ્કરી અપગ્રેડ યોજનાઓમાં તાકીદ ઉમેરી હોવાના અહેવાલ છે.
રશિયન ફાઇટર જેટ ડિલિવરીમાં વિલંબ
૨૦૨૩ના કરાર પછી ઈરાન અને રશિયા વચ્ચે ૫૦ જીે-૩૫ ફાઇટર જેટ માટે થયેલા અગાઉના કરારમાં ફક્ત ચાર જ ડિલિવર થયા છે. વિલંબ અને પ્રતિબંધોનો સામનો કરીને, તેહરાન હવે ચાઇનીઝ ત્ન-૧૦ઝ્ર તરફ વળ્યું છે, જે ૪.૫-જનરેશનનું સિંગલ-એન્જિન ફાઇટર છે જે ટ્વીન-એન્જિન જીે-૩૫ કરતાં પ્રતિ યુનિટ લગભગ ૪૦-૬૦ મિલિયન ડોલર જેટલું સસ્તું છે.
ઈરાન લગભગ બે દાયકાથી ત્ન-૧૦ શ્રેણીમાં રસ ધરાવે છે. ૨૦૧૫માં, ૧૫૦ વિમાનોની ખરીદી માટે વાટાઘાટો શરૂ થઈ હતી, પરંતુ ચુકવણી અંગેના મતભેદોને કારણે આ સોદો અટકી ગયો હતો. ચીને વિદેશી ચલણમાં ચુકવણી પર આગ્રહ રાખ્યો હતો, જ્યારે તેહરાન, હાર્ડ કરન્સીની અછતનો સામનો કરી રહ્યું હતું, તેણે તેલ અને ગેસમાં બાર્ટર પેમેન્ટ ઓફર કર્યું હતું. તે સમયે, ઈરાન પર યુએનના શસ્ત્ર પ્રતિબંધે પ્રક્રિયાને વધુ જટિલ બનાવી હતી.
ઁન્-૧૫ મિસાઇલ સિસ્ટમ સાથે સુસંગત ત્ન-૧૦ઝ્ર જેટ
ફોર્બ્સના મે ૨૦૨૫ ના અહેવાલમાં નોંધવામાં આવ્યું છે કે ઈરાન હાલમાં ચીન પાસેથી ૩૬ ત્ન-૧૦ઝ્ર જેટ ખરીદવાનું વિચારી રહ્યું છે. આ વિમાનો ઁન્-૧૫ મિસાઇલ સિસ્ટમ સાથે સુસંગત છે અને પાકિસ્તાનના વાયુસેના સાથે પહેલેથી જ સેવામાં છે.
ઈરાન દ્વારા ત્ન-૧૦ઝ્ર મેળવવા માટે નવેસરથી દબાણ તેની લશ્કરી ક્ષમતાઓને અપગ્રેડ કરવાના ચાલુ પ્રયાસો વચ્ચે આવ્યું છે, ખાસ કરીને તેની વાયુસેના, જે વર્ષોના પ્રતિબંધો અને મર્યાદિત સંસાધનોને કારણે ગતિ જાળવી રાખવામાં સંઘર્ષ કરી રહી છે.