અમેરિકાએ વેનેઝુએલાના રાષ્ટ્રપતિનું વિમાન જપ્ત કર્યું, જાણો સમગ્ર મામલો?..

અમેરિકાએ વેનેઝુએલાના વિવાદાસ્પદ રાષ્ટ્રપતિ નિકોલસ માદુરોનું વિમાન જપ્ત કર્યું છે. અમેરિકન અધિકારીઓ તેને લેટિન અમેરિકન દેશ ડોમિનિકન રિપબ્લિકમાંથી જપ્ત કરીને ફ્લોરિડા લઈ ગયા. અમેરિકન અધિકારીઓનો આરોપ છે કે આ લક્ઝરી પ્લેન અમેરિકામાં છેતરપિંડીથી ખરીદવામાં આવ્યું હતું અને યુએસની બહાર દાણચોરી કરવામાં આવ્યું હતું. અમેરિકાએ વેનેઝુએલા પર ઘણા પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે, આ પ્રતિબંધો હેઠળ બંને દેશો વચ્ચે કોઈપણ પ્રકારની લેવડદેવડ પર પ્રતિબંધ છે.

અમેરિકન અધિકારીઓનું કહેવું છે કે આ કાર્યવાહીથી દુનિયાને સંદેશ જશે કે કોઈપણ વ્યક્તિ કે દેશ અમેરિકાના નિયમો અને પ્રતિબંધોથી બચી શકશે નહીં. અમેરિકી એટર્ની જનરલ મેરિક ગારલેન્ડે કહ્યું છે કે અમેરિકી ન્યાય વિભાગે વિમાનને જપ્ત કર્યું છે. ૧૩ મિલિયન ડોલર (આશરે રૂ. ૧૧૦ કરોડ)ની કિંમતનું આ પ્લેન માદુરો અને તેના નજીકના સાથીઓએ ઓળખ છુપાવીને ગેરકાયદેસર રીતે ખરીદ્યું હતું, આ માટે તેઓએ શેલ કંપનીનો ઉપયોગ કર્યો હતો અને બાદમાં તેને અમેરિકાની બહાર તસ્કરી કરી હતી. જાણકારી અનુસાર, અમેરિકાએ જાન્યુઆરી ૨૦૨૩માં છેતરપિંડીનો ખુલાસો થતાં જ આ વિમાનનું રજિસ્ટ્રેશન રદ કરી દીધું હતું.

યુએસ જસ્ટિસ ડિપાર્ટમેન્ટે માહિતી આપી છે કે ડસોલ્ટ ફાલ્કન ૯૦૦ઈઠ ૨૦૨૨ના અંતમાં ફ્લોરિડાની એક કંપની પાસેથી ખરીદવામાં આવી હતી અને એપ્રિલ ૨૦૨૩માં તેને અમેરિકાથી કેરેબિયન દેશ થઈને વેનેઝુએલા લઈ જવામાં આવી હતી. આ પ્લેનનો ઉપયોગ માદુરોની વિદેશ યાત્રાઓ દરમિયાન કરવામાં આવ્યો હતો, જે માત્ર વેનેઝુએલાના સૈન્ય મથકો પરથી ઉડતું હતું. રેકોર્ડ્‌સ દર્શાવે છે કે છેલ્લી વખત આ વિમાને વેનેઝુએલાની રાજધાની કારાકાસથી ડોમિનિકન રિપબ્લિકની રાજધાની સેન્ટો ડોમિંગો માટે માર્ચમાં ઉડાન ભરી હતી. ડોમિનિકન રિપબ્લિકના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ કહ્યું છે કે જ્યારે અમેરિકી સત્તાવાળાઓ દ્વારા તેને જપ્ત કરવામાં આવ્યું ત્યારે માદુરોનું વિમાન જાળવણી માટે તેના પ્રદેશ પર હતું. તેમણે કહ્યું કે ડોમિનિકન સરકારને એ વાતની જાણ નહોતી કે આ પ્લેન જપ્ત કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી માદુરોનું પ્લેન તેમના વિસ્તારમાં હાજર હતું.

ડોમિનિકન રિપબ્લિકના વિદેશ પ્રધાને કહ્યું છે કે તેમની સરકારે યુએસ તપાસમાં ભાગ લીધો નથી, બંને દેશો વચ્ચે દ્વિપક્ષીય કરાર હેઠળ માત્ર આંતરરાષ્ટ્રીય કાનૂની સહયોગની જરૂર હતી. મળતી માહિતી મુજબ આ કાર્યવાહીમાં ઘણી અમેરિકન એજન્સીઓ સામેલ હતી. હોમલેન્ડ સિક્યોરિટી ઇન્વેસ્ટિગેશન્સ, કોમર્સ એજન્ટ, બ્યુરો ઑફ ઇન્ડસ્ટ્રી એન્ડ સિક્યુરિટી અને ડિપાર્ટમેન્ટ ઑફ જસ્ટિસે સંયુક્ત રીતે પ્લેનને જપ્ત કરવાની કાર્યવાહી કરી છે.

સીએનએન અનુસાર, વેનેઝુએલાની સરકારે અમેરિકાની કાર્યવાહીને ‘લૂંટ’ ગણાવી છે. માદુરો સરકારનો આરોપ છે કે જુલાઈમાં યોજાયેલી ચૂંટણી બાદ અમેરિકા તેમની સામે આક્રમકતા વધારી રહ્યું છે. માદુરો સરકારે કહ્યું છે કે, ‘યુએસ સત્તાવાળાઓની કાર્યવાહીને લૂંટ સિવાય બીજું કોઈ નામ આપી શકાય નહીં, યુએસએ રાષ્ટ્રપતિ માદુરો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા વિમાનને ગેરકાયદેસર રીતે જપ્ત કરી લીધું છે. “તે બળ દ્વારા તેની ગેરકાયદેસર ક્રિયાઓને ન્યાયી ઠેરવવાનો પ્રયાસ કરે છે અને તેને સમગ્ર વિશ્વમાં એકપક્ષીય રીતે લાગુ કરે છે.”

અમેરિકા અને વેનેઝુએલા વચ્ચેનો તણાવ દાયકાઓ જૂનો હોવા છતાં, તાજેતરનો વિવાદ વેનેઝુએલાની રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણીના પરિણામોને લઈને હતો. વાસ્તવમાં, રાષ્ટ્રપતિ નિકોલસ માદુરોએ ચૂંટણીમાં જીતનો દાવો કર્યો છે, જ્યારે વેનેઝુએલાના વિપક્ષ ચૂંટણીમાં ધાંધલધમાલનો આરોપ લગાવી રહ્યા છે. વેનેઝુએલાના વિપક્ષી ગઠબંધનનો દાવો છે કે તેઓ ચૂંટણી જીત્યા છે અને માદુરો ગેરકાયદેસર રીતે સરકારમાં છે. તે જ સમયે, અમેરિકા સહિત ઘણા દેશોએ રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણીના પરિણામોને માન્યતા આપી નથી. માદુરોની ટીકા કરતા અમેરિકાએ પણ ચૂંટણીના પરિણામો જાહેર કરવાની માંગ કરી છે. ૨૮ જુલાઈએ યોજાયેલી ચૂંટણી બાદ પરિણામોને લઈને વેનેઝુએલામાં સતત વિરોધ થઈ રહ્યો છે. તાજેતરમાં, વેનેઝુએલાની અદાલતે વિપક્ષી નેતા એડમન્ડો ગોન્ઝાલેઝ સામે મદુરો સરકારને ઉથલાવી પાડવાનું કાવતરું કરવા બદલ ધરપકડ વોરંટ પણ જારી કર્યું છે.