પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી સુખરામનું AIIMSમાં નિધન: દેશમાં ટેલિફોન ક્રાંતિ લાવનાર પંડિત સુખરામ: જેઓ કૌભાંડો કરતાં વધુ ચર્ચામાં હતા

વર્ષ 1996 હતું, દેશમાં પીવી નરસિંહા રાવની સરકાર હતી. ટેલિકોમ મંત્રી સુખ રામના ઘર પર સીબીઆઈ એ દરોડા કર્યા. દિલ્હી અને મંડીમાં તેમના ઘરોમાંથી નોટોથી ભરેલી સૂટકેસ અને થેલીઓ હાથ લાગે છે. તે સમયે તેમની પાસેથી 4 કરોડથી વધુ રૂપિયા મળ્યા હતા. કોંગ્રેસના એક દિગ્ગજ નેતા આટલા મોટા ભ્રષ્ટાચારના મામલામાં ઘેરાયા હતા. આ પૈસાનો કાયદેસરનો સ્ત્રોત શું હતો તે સુખરામ કહી શક્યા ન હતો. તેમણે ઘણી ખાનગી કંપનીઓને ગેરકાયદેસર રીતે ફાયદો કરાવ્યો હતો. જેના કારણે સરકારી તિજોરીને નુકસાન થયું હતું. રસપ્રદ વાત એ છે કે સુખરામને સજા અપાવવામાં કોંગ્રેસના નેતાઓની મોટી ભૂમિકા હતી. પીવી નરસિમ્હા રાવ અને તત્કાલીન કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ સીતારામ કેસરીએ સીબીઆઈને નિવેદન આપ્યું હતું. કે જપ્ત કરાયેલા પૈસા સુખરામના છે. સુખરામ હવે આ દુનિયામાં નથી. પૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી પંડિત સુખ રામે 94 વર્ષની વયે અંતિમ શ્વાસ લીધા. તેમને 7 મેથી દિલ્હી એમ્સમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. આ સમાચાર સામે આવતા જ તેમની રાજકીય સફર ફરી એકવાર લોકોની સામે આવી ગઈ છે.                       

1963થી પોતાની રાજકીય સફર શરૂ કરનાર હિમાચલ પ્રદેશનો દિગ્ગજ રાજકીય ચહેરો 1996માં એટલો બદનામ થઈ ગયો હતો કે છેલ્લી ઘડી સુધી તેઓ કપાળ પરના ડાઘને લઈને ચર્ચામાં રહ્યા હતા. દેશમાં ટેલિફોન ક્રાંતિ લાવનારા લોકોમાં જેમનું નામ લેવામાં આવતું હતું તે સુખ રામ કૌભાંડોના અવાજમાં હવા બની ગયા હતા. સુખ રામ જાપાન જઈને ભારતમાં મોબાઈલ લાવ્યા હતા, તેઓ 1993 થી 1996 સુધી ટેલિકોમ મંત્રી હતા. એક ઈન્ટરવ્યુમાં સુખરામે પોતે જણાવ્યું હતું કે ભારતમાં મોબાઈલ ટેક્નોલોજી કેવી રીતે લાવવામાં આવી. ભારતમાં 31મી જુલાઈ 1995ના રોજ પ્રથમ વખત મોબાઈલ કોલ કરવામાં આવ્યો હતો. મોબાઈલથી આ વાતચીત કેન્દ્રીય ટેલિકોમ મંત્રી સુખરામ અને પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી જ્યોતિ બસુ વચ્ચે થઈ હતી. ફોન નોકિયાનો હતો.                        ભારતમાં મોબાઈલ લાવવા પાછળ પણ એક રસપ્રદ વાર્તા છે. તેમણે કહ્યું હતું કે એક વખત તેઓ ટેલિકોમ મંત્રી તરીકે જાપાન ગયા હતા. તેણે જોયું કે ડ્રાઈવરે મોબાઈલ ફોન ખિસ્સામાં રાખ્યો હતો. આ જોઈને તેમને લાગ્યું કે જો જાપાનમાં આ ટેક્નોલોજી હોઈ શકે તો ભારતમાં કેમ નહીં. તેમણે ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધીને પણ શ્રેય આપ્યો, જેઓ ભારતમાં ઘરે-ઘરે કમ્પ્યુટર અને ટેલિફોન બનાવવા માંગતા હતા.

  ધીરુભાઈ સાથે વાત કરી અને…                         સુખરામે રિલાયન્સ ઈન્ડસ્ટ્રીઝના સ્થાપક અને પીઢ ઉદ્યોગપતિ ધીરુભાઈ અંબાણી સાથે તેમના વિઝન વિશે વાત કરી. તેમણે કહ્યું હતું કે એક દિવસ મોબાઈલ ટેલિફોન ઉદ્યોગ જંગી લાભમાં હશે. આજે રિલાયન્સ જિયો દેશની સૌથી મોટી મોબાઈલ ટેલિકોમ ઓપરેટર છે. હળવા મૂડમાં હોવા છતાં, સુખરામે એક ઈન્ટરવ્યુમાં કહ્યું હતું કે તેણે ધાર્યું ન હતું કે મોબાઈલ ફોનમાં કેમેરા પણ ફિટ થઈ જશે. તેઓ કહેતા હતા કે 90ના દાયકામાં આ પ્રકારની ટેક્નોલોજી વિશે વાત કરવામાં પણ ઘણી અવરોધો હતી. એકવાર તેમણે જાહેર સભામાં કહ્યું હતું કે એક દિવસ તમારા બધાના ખિસ્સામાં મોબાઈલ ફોન હશે, ત્યારે તેમની વાતને શંકાની નજરે જોવામાં આવી. કેટલાક લોકોએ પ્રશ્ન કર્યો કે ઘરોમાં પૂરતી લેન્ડલાઈન નથી અને મોબાઈલ ફોનની વાત થઈ રહી છે. જ્યારે ધરપકડ થઈ ત્યારે સુખ રામે મંત્રી પદ પરથી રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. કાર્યવાહી શરૂ થતાં કોંગ્રેસે તેમને કાઢી મૂક્યા. જો કે, બાદમાં તેઓ ફરીથી કોંગ્રેસમાં જોડાયા પણ પરિવાર ભાજપમાં ગયો. નવી સદી શરૂ થતાં જ સુખરામને સજા મળવા લાગી. 2002માં તેને ત્રણ વર્ષની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. મંત્રી પદનો દુરુપયોગ કરીને તેમણે ખાનગી કંપનીને સામાન સપ્લાય કરવાનો કોન્ટ્રાક્ટ આપ્યો, જેનાથી સરકારને 1.66 કરોડનું નુકસાન થયું. હોદ્દાનો દુરુપયોગ કરીને તેણે ખાનગી કંપનીને કોન્ટ્રાક્ટ આપ્યો અને તેના બદલામાં ત્રણ લાખ રૂપિયાની લાંચ લીધી. તેણે એક કંપનીને ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગને રૂ. 30 કરોડના કેબલ વેચવાનો કોન્ટ્રાક્ટ આપ્યો હતો અને તેના બદલામાં પૈસા લીધા હતા. 2011માં તેને દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યો હતો અને તેને પાંચ વર્ષની સજા આપવામાં આવી હતી. અગાઉ સુખરામ પાસેથી આવક મળતી હતી. અગાઉ, સુખરામને 2009માં અપ્રમાણસર સંપત્તિના કેસમાં દોષિત ઠેરવવામાં આવ્યા હતા. તેના પર ગેરકાયદેસર રીતે 4.25 કરોડ રૂપિયા કમાવવાનો આરોપ હતો.                

      1963 થી સતત રાજકારણ સુખ રામના રાજકીય કદનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે તેઓ પાંચ વખત વિધાનસભાની ચૂંટણી અને ત્રણ વખત લોકસભાની ચૂંટણી જીત્યા હતા. તેમણે પોતાની રાજકીય સફર મંડીથી શરૂ કરી હતી. તેઓ 1963 થી 1984 સુધી ધારાસભ્ય રહ્યા હતા. 1984માં તેઓ અહીંથી લોકસભામાં ચૂંટાયા અને રાજીવ ગાંધી સરકારમાં રાજ્યકક્ષાના મંત્રી બન્યા. 1996માં મંડીમાંથી ફરી જીત્યા અને ટેલિકોમ મંત્રી બન્યા. 1997માં હિમાચલ વિકાસ કોંગ્રેસની રચના કરી અને 1998ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ સાથે ગઠબંધન કરીને સરકારમાં જોડાયા. સુખરામ સહિત પાંચ ધારાસભ્યો મંત્રી બન્યા. પુત્ર અનિલ શર્મા 1998માં રાજ્યસભામાં ચૂંટાયા હતા. 2003માં સુખરામ મંડીથી ફરી જીત્યા અને આ વખતે કોંગ્રેસ સાથે હાથ મિલાવ્યા. 2017 માં, સુખરામ તેમના પુત્ર સાથે ભાજપમાં જોડાયા, પરંતુ બે વર્ષમાં તેમણે કોંગ્રેસમાં ‘ઘર વાપસી’ કરી. સુખરામનો પુત્ર અનિલ શર્મા મંડીથી ભાજપના ધારાસભ્ય છે. સુખરામની રાજકીય કારકિર્દી પર નજર કરીએ તો એવું લાગે છે કે ભલે તેમને ભ્રષ્ટાચાર માટે સજા થઈ, પરંતુ જનતાએ તેમને ક્યારેય તેમના હૃદયમાંથી બહાર કાઢ્યા નહીં. તેઓ હંમેશા લોકોના ‘પંડિતજી’ રહ્યા.