ગુજરાતનાં ખેડુતોને આ વર્ષે કપાસના ભાવ MSP કરતા વધુ મળશે એવી આશાકપાસના ભાવ રૂ.૭૦૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલના સ્તરને વટાવી ગયા

દેશમાં બીજા ક્રમના કપાસ ઉત્પાદક રાજ્ય ગુજરાતના ખેડૂતોને હાલમાં બખ્ખાં છે. મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાત રૂના ઉત્પાદનમાં નંબર વન અને નંબર ટુંનું સ્થાન ધરાવે છે. ગુજરાતમાં ૨૨થી ૨૫ લાખ હેક્ટરમાં ખરીફમાં વાવણી થાય છે. ઉત્તર ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રમાં મોટાપાયે આ વાવણી થાય છે. હાલમાં વરસાદમાં ભીંજાયેલા કપાસનો ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. ૬,૮૦૦ થી રૂ. ૭,૦૦૦ છે અને સારી ગુણવત્તાવાળા કપાસનો ભાવ રૂ. ૭,૦૦૦ થી રૂ. ૭,૫૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. ભારતમાંથી નિકાસ વધી શકે છે અને નિકાસ વધવાથી ખેડૂતોને ફાયદો થશે. ગુજરાતના ખેડૂતો માટે સૌથી સારા સમાચાર એ છે કે ભારતના સ્થાનિક બજારમાં કપાસના ભાવ સ્થિર છે,

પરંતુ વૈશ્વિક કપાસ બજારમાં કપાસના ભાવમાં થોડો વધારો જાેવા મળ્યો છે. આથી ત્રણ મહિનાથી દબાણ હેઠળ રહેલા કપાસના ભાવ હવે ધીમે ધીમે વધવા લાગ્યા છે. ખેડૂતોને આશા છે કે આ વર્ષે તેમને સ્જીઁ કરતા વધુ ભાવ મળશે. હાલ કપાસના ભાવ રૂ.૭૦૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલના સ્તરને વટાવી ગયા છે અને આ સ્તર રૂ.૮૦૦૦ની આસપાસ જાય તેવી સંભાવના છે. આ ભાવ વધારાનો લાભ લેવા માટે ખેડૂતોએ વચ્ચે-વચ્ચે કપાસ વેચવો પડે છે. લાંબા સમયથી સારા ભાવની રાહ જાેઈ રહેલા મહારાષ્ટ્રના ખેડૂતોને હવે કપાસના વધતા ભાવથી થોડી રાહત મળી છે.

વિશ્વમાં કપાસનું ઉત્પાદન ઓછું હોવાથી અને માંગ ધીમે ધીમે વધી રહી હોવાથી ભારત પાસે કપાસની નિકાસ કરવાની તક છે. જાે ભારત આ તક પસંદ કરે તો કપાસના ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. ૮,૦૦૦ના સ્તરને પાર કરી શકે છે. તેનાથી ખેડૂતોને આર્થિક ફાયદો થઈ શકે છે. વિશ્વ બજાર અને અન્ય દેશોની સરખામણીએ ભારતમાં કપાસના ભાવ ઓછા છે. તેથી, જાે ભારતીય કાપડ ઉદ્યોગ કપાસ અથવા યાર્નની આયાત કરવાનું વિચારે છે, તો તે તેમના માટે મોંઘું બનશે. જેમ જેમ ચૂંટણીનો સમય નજીક આવી રહ્યો છે તેમ તેમ કપાસના ભાવને નિયંત્રણમાં લાવવા માટે ‘ટેક્સટાઈલ લોબી’ દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસોને વધુ સફળતા મળવાની શક્યતા નથી.હાલ કપાસના વેચાણની સિઝન અંતિમ તબક્કામાં છે. સ્થાનિક કાપડ ઉદ્યોગ માટે કપાસની માંગ વધી રહી છે.

માર્ચથી આ માંગ વધુ વધવાની છે. ભારતીય કાપડ ઉદ્યોગે સ્થાનિક બજારમાંથી કપાસ અને યાર્ન ખરીદવું પડશે, કારણ કે આયાતી કપાસ મોંઘો થશે. છેલ્લા પખવાડિયાથી વૈશ્વિક બજારમાં કપાસના ભાવ વધવા લાગ્યા છે. કપાસના ભાવ ક્રમશઃ સરેરાશ રૂ. ૫૭,૦૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલથી વધીને રૂ. ૬૩,૦૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલ થયા છે. જેના કારણે સ્થાનિક બજારમાં કપાસના ભાવમાં વધારો થયો છે. હાલમાં વરસાદમાં ભીંજાયેલા કપાસનો ભાવ પ્રતિ ક્વિન્ટલ રૂ. ૬,૮૦૦ થી રૂ. ૭,૦૦૦ છે અને સારી ગુણવત્તાવાળા કપાસનો ભાવ રૂ. ૭,૦૦૦ થી રૂ. ૭,૫૦૦ પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. સરકારે ૨૦૨૩-૨૪ માટે મધ્યમ ફાઇબર કપાસની સ્જીઁ ૬૦૮૦ રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલથી વધારીને ૬૬૨૦ રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ કરી છે.

જ્યારે લોંગ ફાઈબર વેરાયટીની એમએસપી ૬૩૮૦ રૂપિયાથી વધારીને ૭૦૨૦ રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ કરવામાં આવી છે. ખેડૂતોને આશા છે કે આ વર્ષે ભાવ ૮૦૦૦ રૂપિયાની ઉપર જઈ શકે છે.આગામી દિવસોમાં કપાસના ભાવ વધી શકે છે. કારણ કે તેનો પાક ઓછો થવાની ધારણા છે. ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થવાની ધારણા છે. તેના સૌથી મોટા ઉત્પાદક મહારાષ્ટ્રમાં તેની કિંમત ૭૨૦૦ રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ પર પહોંચી ગઈ છે. જે સ્જીઁ કરતા વધુ છે. રાજ્યની કેટલીક મંડીઓમાં ભાવમાં ઝડપથી વધારો થયો છે જ્યારે કેટલીકમાં તે સ્જીઁ કરતા ઓછો છે.

કોટન એસોસિએશન ઓફ ઈન્ડિયા (ઝ્રછૈં) એ તેના પ્રથમ પાક અંદાજમાં જણાવ્યું છે કે ૨૦૨૩-૨૪માં કપાસનું ઉત્પાદન ૨૯૫.૧૦ લાખ ગાંસડી રહેશે. જે છેલ્લા ૧૫ વર્ષમાં સૌથી ઓછું છે. એક ગાંસડીનું વજન ૧૭૦ કિલો ગણાય છે. ૨૦૨૩-૨૪ માટેનો અંદાજ ગયા વર્ષના ૩૧૮.૯૦ લાખ ગાંસડી કરતાં ૭.૫ ટકા ઓછો અંદાજ છે. આ અંદાજ બાદ ભાવ વધવાની શક્યતા છે. ઉત્પાદનમાં ઘટાડો અલ નીનોની અસર અને કપાસના વિસ્તારમાં ૫.૫ ટકાના ઘટાડાને આભારી છે. ઝ્રછૈંએ ગયા વર્ષની સરખામણીમાં ઉત્તરીય પ્રદેશમાં ૪૩ લાખ ગાંસડીનો પાક થવાનો અંદાજ મૂક્યો છે. આ પ્રદેશમાં રાજસ્થાન, હરિયાણા અને પંજાબ આવે છે. મધ્ય પ્રદેશમાં ઉત્પાદન ૧૭૯.૬૦ લાખ ગાંસડી હોવાના અહેવાલ છે, જે ગયા વર્ષના ૧૯૪.૬૨ લાખ ગાંસડી કરતાં ઓછું છે. આ પ્રદેશમાં ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર અને મધ્યપ્રદેશ આવે છે.

જ્યારે દક્ષિણ ક્ષેત્રમાં ઉત્પાદન ગયા વર્ષના ૭૪.૮૫ લાખ ગાંસડીથી ઘટીને ૬૭.૫૦ લાખ ગાંસડી થઈ ગયું છે. આ પ્રદેશમાં તેલંગાણા, આંધ્રપ્રદેશ, કર્ણાટક અને તમિલનાડુ આવે છે. તમામ મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદનમાં અપેક્ષિત ઘટાડાને કારણે કિંમતોમાં વધારો થવાની શક્યતા છે. ગુજરાતમાં મોટાપાયે કપાસની વાવણી થાય છે. ખરીફ સિઝનમાં કપાસ એ ગુજરાતનો મુખ્ય પાક છે. જેમને સ્ટોક કર્યો છે. એમને હાલમાં ફાયદો થઈ રહ્યો છે.