Aukus Deal : Okus ડીલનું એક વર્ષ, શંકાઓ વધુ ઘેરાય, નવા પ્રશ્નો થયા ઉભા

એક વર્ષ પહેલા, યુએસએ OCUS (ઓસ્ટ્રેલિયા – યુનાઇટેડ કિંગડમ – યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ) સુરક્ષા સંધિની આશ્ચર્યજનક જાહેરાત કરી હતી. જાહેરાતમાં કહેવાયું હતું કે, આ સંધિ હેઠળ ઓસ્ટ્રેલિયા અમેરિકા અને બ્રિટનની મદદથી પરમાણુ સક્ષમ સબમરીન બનાવશે. આ કરાર માટે ઓસ્ટ્રેલિયાએ ફ્રાન્સ સાથે સબમરીન નિર્માણનો કરાર તોડી નાખ્યો હતો. જેના કારણે આ ત્રણેય દેશો સાથે ફ્રાન્સના સંબંધો વણસ્યા હતા. ત્યારે વિશ્લેષકોએ કહ્યું કે, ચીનનો સામનો કરવાની પ્રાથમિકતાએ આ ત્રણેય દેશોને નજીક લાવ્યા.

પરંતુ એક વર્ષ પછી, એવું લાગતું નથી કે મને ઓકસને આપવામાં આવેલી આશાઓ પૂરી થઈ છે. ઉલટાનું, પેસિફિકમાં ચીનની સૈન્ય ગતિવિધિઓ તેજ થઈ ગઈ છે. હાલમાં જ ચીને રશિયા સાથે મળીને આ વિસ્તારમાં એક મોટી સૈન્ય કવાયત હાથ ધરી હતી.

6 મહિના પહેલા ઓસ્ટ્રેલિયાના તત્કાલિન સંરક્ષણ મંત્રી રિચાર્ડ માર્લ્સે OCUS હેઠળ યુએસ અને યુકેમાં સબમરીનની તર્જ પર ઓસ્ટ્રેલિયન સબમરીન બનાવવાની જાહેરાત કરી હતી. પરંતુ એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે આ સબમરીન 2040 સુધીમાં તૈયાર થઈ જશે. ઑસ્ટ્રેલિયાની અગ્રણી થિંક-ટેન્ક લૉય ઇન્સ્ટિટ્યૂટ સાથે સંકળાયેલા નિષ્ણાત સેમ રોગવિને આ વિશે ધ ગાર્ડિયનને જણાવ્યું – ‘કેટલાક અબજ ડૉલરના ખર્ચે બનાવવામાં આવેલી આ સબમરીન દૂરના ભવિષ્યની વાત છે. દરમિયાન, અમારી કોલિન્સ વર્ગની સબમરીન જૂની થઈ રહી છે.

નિષ્ણાતોના મતે હવે ઓસ્ટ્રેલિયામાં એવું અનુભવાઈ રહ્યું છે કે, ચીનનો ખતરો વધી રહ્યો છે, જ્યારે ઓસ્ટ્રેલિયન સેનાની ક્ષમતા જરૂર કરતાં ઘણી ઓછી છે. આ જોતાં દેશમાં ઓકસ ડીલ અંગે શંકા વધુ ઘેરી બની છે. પૂછવામાં આવી રહ્યું છે કે આ સબમરીન તૈયાર થશે ત્યાં સુધીમાં શું તેમની ટેક્નોલોજી અપ્રચલિત થઈ જશે? સવાલ એ પણ ઉઠ્યો છે કે, ઓસ્ટ્રેલિયા પાસે અત્યાર સુધી પરમાણુ સબમરીન હોવાનો કોઈ અનુભવ નથી તો તેણે આ સબમરીન બનાવવા પાછળ આટલા પૈસા શા માટે ખર્ચવા જોઈએ? રોગવિને કહ્યું- ‘મારા મતે, આપણે કદાચ ઓકસ સબમરીન ક્યારેય ન મળે તેવી શક્યતાને ગંભીરતાથી લેવી જોઈએ.’