વિકાસશીલ દેશનો દરજ્જાે ચીન પાસેથી છીનવાઈ ગયો

અમેરિકાએ ચીન પાસેથી ‘વિકાસશીલ દેશ’નો દરજ્જાે છીનવી લીધો છે. જેને કારણે ડ્રેગન ગુસ્સે થયું છે. કારણ કે ચીન હવે સસ્તા દરે લોન લઈ શકશે નહીં. ચીન વિકાસશીલ દેશના દરજ્જાનો ખોટો ફાયદો ઉઠાવી રહ્યું છે. તે સસ્તી લોન લઈને ગરીબ દેશોને ફસાવતો હતો. પરંતુ ડ્રેગનમાંથી વિકાસશીલ દેશનો દરજ્જાે દૂર કર્યા પછી, તે આમ કરી શકશે નહીં. વિકાસશીલ દેશનો દરજ્જાે મેળવીને ચીને અમેરિકા સહિત વિશ્વના અનેક દેશોને દેવાદાર બનાવ્યા છે. આ દરજ્જા હેઠળ ચીને ખૂબ જ ચતુરાઈથી ગરીબ દેશો પર પોતાનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. વિકાસશીલ દેશની સ્થિતિ સાથે, ડ્રેગન તેની વિસ્તરણવાદી નીતિને વધુ ઊંડી બનાવી છે. જણાવી દઈએ કે હાલમાં ચીન વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે. એટલા માટે અમેરિકી સંસદે સંમતિ આપી કે તેને હવે વિકાસશીલ દેશનો દરજ્જાે આપી શકાય નહીં. આ બધી વાતો એટલા માટે કહેવામાં આવી રહી છે કારણ કે તાજેતરમાં અમેરિકાએ ચીનને મોટો ઝટકો આપ્યો છે અને સંસદમાં નવા બિલને મંજૂરી આપી છે. અમેરિકન હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સ આ બિલને પહેલા જ પાસ કરી ચૂક્યું છે. ૪૧૫ સાંસદોએ આ બિલની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું. બીજી તરફ મંગળવારે યુએસ સેનેટે પણ આ બિલ પાસ કર્યું હતું.

આ બિલ પર અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જાે બાયડેન દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવાના બાકી છે. આ બિલ પર તેમની સહી થતાં જ તે કાયદો બની જશે. વિકાસશીલ દેશનો દરજ્જાે હટાવવાથી ચીનની અર્થવ્યવસ્થા પર તેની નોંધપાત્ર અસર પડશે. ચીન વિશ્વ બેંક અને ૈંસ્હ્લ પાસેથી ઓછા વ્યાજે લોન મેળવી શકશે નહીં. આ કાયદાથી ચીનનો જીડીપીનો વિકાસ દર વધુ નીચે જશે. વિકાસશીલ દેશ તરીકે ચીનને જે સુવિધા મળતી હતી તે બંધ થઈ જશે. ચીન આનાથી આશ્ચર્ય અને પરેશાન બંને છે. આવી સ્થિતિમાં સૌથી મોટો સવાલ એ ઊભો થવા લાગ્યો છે કે શું આ ખતરો ભારત પર મંડરાવા લાગ્યો છે. જાે ભારત સાથે આવું થાય તો તેના શું નુકસાન થશે? જુઓ, કોઈપણ દેશ પોતાને વિકસિત રાષ્ટ્ર તરીકે જાેવા માંગે છે પરંતુ તેના પોતાના ફાયદા અને ગેરફાયદા છે. જાે ભારતને વિકસિત દેશ તરીકે જાહેર કરવામાં આવે તો તેને ૈંસ્હ્લ અને વર્લ્ડ બેંક પાસેથી સસ્તા દરે લોન પણ નહીં મળે.

હવે તેને જે પ્રાથમિક સુવિધાઓ મળી રહી છે તે બંધ થઈ જશે. વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઈઝેશન તરફથી મળતી આર્થિક મદદ મળશે નહીં. મુક્ત અને વાજબી વેપાર માટે ઉપલબ્ધ આંશિક મુક્તિ સમાપ્ત થશે. અર્થાત ધંધામાં નફો મળતો અટકશે. ત્રણ વર્ષ પહેલા અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ચીન અને ભારત સહિત વિશ્વના ૨૫ દેશોને વિકસિત દેશો તરીકે માન્યતા આપવાની વાત કરી હતી. વિકાસશીલ દેશોમાં લોકોની માથાદીઠ આવક ઓછી છે. આ દેશોમાં વસ્તી ઘણી વધારે છે. બેરોજગારી અને ભ્રષ્ટાચાર જેવી સમસ્યાઓ છે, જે વિકાસની ગતિને ધીમી કરે છે. શિક્ષણ ક્ષેત્રે અછત છે. બીજી તરફ જાે આપણે વિકસિત દેશોની વાત કરીએ તો અહીંના લોકોની માથાદીઠ આવક ઘણી વધારે છે. જીડીપી વિકાસશીલ દેશો કરતા વધારે છે. લોકોનું જીવનધોરણ ઊંચું છે.