રશિયા અને નાટો વચ્ચે સીધો મુકાબલો થશે

યુરોપિયન દેશ લિથુઆનિયાની રાજધાની વિલ્નિયસમાં ૧૧-૧૨ જુલાઈના રોજ નાટો સંમેલન યોજાવા જઈ રહ્યું છે. નાટોના તમામ ૩૧ સભ્ય દેશોના વડાઓ સમિટમાં હાજરી આપે તેવી અપેક્ષા છે. વિલ્નિયસ કોન્ફરન્સમાં નાટો સામેના પડકારોનો સામનો કરવા અને નાટો સંગઠનને વધુ મજબૂત બનાવવા માટે વિસ્તૃત ચર્ચા થશે અને કેટલાક મોટા ર્નિણયો લેવામાં આવશે. નાટોનો હેતુ તેના સભ્ય દેશોના જળ, જમીન, આકાશ અને સાયબર સ્પેસને સુરક્ષા આપવાનો છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં ભવિષ્યના જાેખમોને સમજીને, નાટો તેની સુરક્ષાને મજબૂત કરવામાં વ્યસ્ત છે. નાટોની કલમ ૫ મુજબ, જાે કોઈ દેશ નાટોના કોઈપણ સભ્ય દેશ પર હુમલો કરે છે, તો તે નાટો પર હુમલો માનવામાં આવશે અને નાટોના તમામ દેશો તેની સામે એકસાથે મુકાબલો કરશે. ૨૦૧૪માં ક્રિમીઆના રશિયા સાથે જાેડાણ પછી, નાટો તેના દળોને ગોઠવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે.

યુક્રેન ઉપરાંત સ્વીડન, ફિનલેન્ડ જેવા રશિયાના ઘણા પડોશી દેશોએ પણ નાટોના સભ્યપદ માટે અરજી કરી છે. આ દેશો ઈચ્છે છે કે તેમને જલદી નાટોની સુરક્ષા છત્ર હેઠળ લેવામાં આવે. યુક્રેનને નાટો કોન્ફરન્સમાંથી ઘણી આશાઓ હતી, પરંતુ નાટો કોન્ફરન્સથી યુક્રેન નિરાશ થવા જઈ રહ્યું હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. યુક્રેનની માંગ છે કે આ વખતની નાટો કોન્ફરન્સમાં તેને સભ્ય બનાવવાની પ્રક્રિયાને ગંભીરતાથી આગળ વધારવામાં આવે. આખરે, નાટોના સભ્ય બનવાની યુક્રેનની ઇચ્છાએ તેને રશિયા સાથેના ભીષણ યુદ્ધમાં ધકેલી દીધું છે. નાટોના સભ્ય દેશોનું કહેવું છે કે જ્યાં સુધી આ યુદ્ધ ચાલુ છે, ત્યાં સુધી નાટોના નિયમો અનુસાર યુક્રેનને નાટોનું સભ્ય બનાવી શકાય નહીં. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડિમીર ઝેલેન્સ્કી નાટો સમિટ પહેલા છેલ્લી ઘડી સુધી યુક્રેન માટે કંઈક નક્કર કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. યુક્રેનની અંદરથી રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સ્કી અને તેમની ટીમ પર ઘણું દબાણ છે. આ બધું ગુમાવ્યા પછી પણ યુક્રેન આજે જે માટે લડી રહ્યું છે તે મેળવી શક્યું નથી. ઝાલેન્સ્કીએ તો ધમકી આપી હતી કે યુક્રેન નાટો કોન્ફરન્સમાં ભાગ નહીં લે.

નાટોના મહાસચિવ જેન્સ સ્ટોલ્ટનબર્ગે કહ્યું છે કે વિલ્નિયસ કોન્ફરન્સમાં જે ર્નિણય લેવામાં આવશે તે યુક્રેનને નાટોની નજીક લાવી શકે છે. રશિયાનું માનવું છે કે નાટો રશિયાને તોડવા માંગે છે, તેથી તે રશિયાને ચારે બાજુથી ઘેરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૨માં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધની શરૂઆત પછી પણ નાટોનો વિસ્તરણ કાર્યક્રમ ચાલુ છે. નાટો દ્વારા યુક્રેનને ખુલ્લેઆમ આપવામાં આવી રહ્યું છે. લશ્કરી મદદ ઉપરાંત, નાટો રશિયાના અન્ય સરહદી દેશોમાં તેના સૈન્ય મથકો સ્થાપિત કરી રહ્યું છે. નાટોએ ઉત્તરમાં બાલ્ટિક સમુદ્રથી દક્ષિણમાં કાળા સમુદ્ર સુધી એસ્ટોનિયા, લાતવિયા, લિથુઆનિયા, પોલેન્ડ, બલ્ગેરિયા, હંગેરી, રોમાનિયા અને સ્લોવાકિયા કુલ આઠ દેશોમાં જમીન પર તેના બહુરાષ્ટ્રીય યુદ્ધ જૂથોને તૈનાત કર્યા છે. નાટો તરફથી સતત સંયુક્ત દાવપેચ કરવામાં આવી રહ્યા છે. નાટોની આ સક્રિયતાને રશિયા પોતાના પર હુમલાની તૈયારી તરીકે લઈ રહ્યું છે અને નાટો સાથે સંભવિત યુદ્ધ માટે રશિયામાં જાેરશોરથી તૈયારીઓ ચાલી રહી છે.