હરિયાણા રાજ્ય વિષે નીતિ આયોગના રિપોર્ટ સામે આવ્યો

નીતિ આયોગના રિપોર્ટ અનુસાર, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં હરિયાણામાં ગરીબીમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. ૨૦૧૫-૧૬ની સરખામણીમાં ૨૦૧૯-૨૧માં રાજ્યમાં ગરીબીમાં ઘટાડો થયો છે. ૨૦૧૫-૧૬માં ૧૧.૮૮ ટકાની સરખામણીમાં, ૨૦૧૯-૨૦૨૧માં ગરીબીનો દર ઘટીને માત્ર ૭.૦૭ ટકા થયો હતો. નીતિ આયોગના આ ગરીબી રિપોર્ટ અનુસાર, આ વર્ષોમાં હરિયાણામાં ૧૪ લાખથી વધુ લોકો ગરીબીમાંથી બહાર આવ્યા છે. નીતિ આયોગના આ રિપોર્ટમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે હરિયાણામાં ગરીબીમાં ૪.૧૮ ટકાનો ઘટાડો થયો છે, જ્યારે પંજાબમાં ૪ વર્ષમાં ગરીબીમાં માત્ર ૦.૮૨ ટકાનો ઘટાડો થયો છે. નુહ જિલ્લામાં ગરીબીનો દર ૨૦૧૫-૧૬માં ૬૨.૫૦% હતો, જે ૨૦૧૯-૨૧માં ઘટીને ૩૯.૯૯% થયો છે, એટલે કે ૨૨.૫૧ ટકાનો સુધારો થયો છે. નીતિ આયોગનો રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે હરિયાણામાં સામાન્ય લોકોના જીવનમાં મોટો સુધારો થયો છે.

નીતિ આયોગના અહેવાલના મુખ્ય મુદ્દાઓ પર નજર નાખીએ તો.. હરિયાણામાં સ્વચ્છતા, પોષણ, બાળ અને કિશોર મૃત્યુદર અને માતાના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો થયો છે. રાજ્યમાં વીજળી, પીવાનું પાણી, સ્વચ્છતા અને રાંધણ ઈંધણ સુધી લોકોની પહોંચમાં વધારો થયો છે. વર્ષ ૨૦૧૪ પછી હરિયાણા સરકારે ગરીબોના ઉત્થાન માટે ઘણાં પગલાં લીધાં. મુખ્યમંત્રી કુટુંબ ઉત્થાન યોજના હેઠળ દરેક પરિવારની આવક ઓછામાં ઓછી ૧ લાખ ૮૦ હજાર રૂપિયા સુધી વધારવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો હતો. અત્યાર સુધીમાં લગભગ ૪૦ હજાર પરિવારોને રોજગાર માટે લોન અને અન્ય યોજનાઓ દ્વારા સહાય આપવામાં આવી છે. આયુષ્માન ભારત ચિરાયુ યોજના હેઠળ ૮૦ લાખ લોકો માટે કાર્ડ બનાવવામાં આવ્યા હતા. અત્યાર સુધીમાં ૭ લાખથી વધુ દર્દીઓને સારવાર માટે ૯૧૦ કરોડ રૂપિયા ચૂકવવામાં આવ્યા છે.

૧ એપ્રિલ, ૨૦૨૩ થી તમામ પ્રકારના સામાજિક સુરક્ષા પેન્શનને વધારીને ૨,૭૫૦ રૂપિયા માસિક કરવામાં આવ્યું છે. છેલ્લા સાડા આઠ વર્ષમાં ૨ લાખ ૫૮ હજાર યુવતીઓના લગ્નમાં શગુન આપવામાં આવ્યું હતું. આ માટે ૮૨૧ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આપકી બેટી હમારી બેટી યોજના હેઠળ અનુસૂચિત જાતિ અને ગરીબ પરિવારોને અત્યાર સુધીમાં ૪ લાખ ૩૦ હજાર ૨૭૮ રૂપિયાનો લાભ મળ્યો છે. ૨૦૫ કરોડ ૩૧ લાખ રૂપિયાની રકમ બેરોજગારી ભથ્થા તરીકે વહેંચવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના-ગ્રામીણ હેઠળ, ૨૧,૭૬૮ મકાનો બનાવવામાં આવ્યા છે અને લગભગ ૭,૦૦૦ મકાનો નિર્માણાધીન છે. બેઘર લોકો કે જેમની વાર્ષિક આવક રૂ. ૧.૮૦ લાખથી ઓછી છે તેમનો સર્વે શરૂ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ગરીબી રેખા નીચે જીવતા અનુસૂચિત જાતિના પરિવારોને મકાન સમારકામ માટે આપવામાં આવતી આર્થિક સહાય રૂપિયા ૫૦ હજારથી વધારીને ૮૦ હજાર રૂપિયા કરવામાં આવી છે.

પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના હેઠળ ગરીબ પરિવારોની મહિલાઓને લગભગ ૯ લાખ ૨૦ હજાર એલપીજી કનેક્શન આપવામાં આવ્યા હતા. મુખ્યમંત્રી પરિવાર સમૃદ્ધિ યોજના હેઠળ ૮ લાખ ૩૪ હજાર ૮૦ નોંધાયેલા પરિવારોને ૨૫૬ કરોડ ૫૬ લાખ રૂપિયાની રકમ આપવામાં આવી હતી. પ્રધાનમંત્રી શ્રમ યોગી માનધન યોજના હેઠળ રાજ્યમાં ૮ લાખ ૨૫ હજાર લાભાર્થીઓએ નોંધણી કરાવી છે. કૌશલ્ય વિકાસ યોજના હેઠળ રાજ્યના ૮૦ હજાર જેટલા યુવાનોને કૌશલ્યની તાલીમ આપવામાં આવી હતી. સક્ષમ યુવા યોજના યોજના હેઠળ, ૧,૭૬,૪૨૩ સક્ષમ યુવાનોને વિવિધ વિભાગોમાં માનદ કાર્ય પ્રદાન કરવામાં આવ્યું છે. આ સિવાય આ યોજના હેઠળ ૧૫૪૩ કરોડ રૂપિયા બેરોજગારી ભથ્થા અને ૯૪૦ કરોડ રૂપિયા માનદ ભથ્થા તરીકે આપવામાં આવ્યા હતા.

રાજ્યમાં ૧ લાખ ૧૦ હજાર યુવાનોને સરકારી નોકરી આપી. રાજ્યમાં ૧૩૫૫ રોજગાર મેળાઓમાં ૩૦,૨૮૧ યુવાનોને રોજગારી આપવામાં આવી હતી. સ્ટેન્ડઅપ ઈન્ડિયા સ્કીમ હેઠળ ૩૬૦૧ લોકોને ૭૭૩.૫૬ કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી, જેમાંથી ૧૩૧૫ અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિના લોકોને ૨૩૫ કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી. મુદ્રા લોન યોજના હેઠળ લગભગ ૨૮ લાખ લોકોને ૨૬,૪૬૩ કરોડ રૂપિયાની લોન આપવામાં આવી હતી. પ્રાઈમ મિનિસ્ટર-સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સ સેલ્ફ રિલિયન્ટ ફંડ નામની સ્પેશિયલ માઈક્રો ક્રેડિટ ફેસિલિટી સ્કીમ હેઠળ હરિયાણામાં અત્યાર સુધીમાં ૩૭ હજારથી વધુ સ્ટ્રીટ વેન્ડર્સને તેનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે. ગ્રામ્ય વિસ્તારના નાના ખેડૂતો અને યુવાનો પોતાનો વ્યવસાય શરૂ કરી શકે તે માટે હાઇટેક અને મીની ડેરી યોજના ચલાવવામાં આવી રહી છે. આ યોજના હેઠળ, વર્તમાન સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન ૧૩,૨૪૪ ડેરીઓની સ્થાપના કરવામાં આવી છે.