યુપી મદરેસા એક્ટને રદ કરવાના અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ર્નિણય પર સુપ્રીમ કોર્ટે સ્ટે લગાવ્યો

સુપ્રીમ કોર્ટે યુપી મદરેસા એક્ટને રદ્દ કરવાના અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ર્નિણય પર રોક લગાવી દીધી છે. ચીફ જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડની આગેવાની હેઠળની બેન્ચે સુનાવણી હાથ ધરી હતી અને સરકાર અને અન્ય પક્ષકારોને નોટિસ જારી કરી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે અમે વિવિધ પક્ષકારોને સાંભળ્યા અને વિચાર્યા. યુપી સરકાર પણ આ ર્નિણયના સમર્થનમાં છે. તેમનું કહેવું છે કે તેઓ ૯૬ કરોડ રૂપિયા આપી શકતા નથી. સુપ્રીમ કોર્ટે વધુમાં કહ્યું કે, હાઈકોર્ટમાં પડકારવાની માંગ કરતી અરજીઓ પર કોર્ટે યુપી સરકાર સહિત અન્ય તમામ પક્ષકારોને નોટિસ પાઠવી છે. હાઈકોર્ટે આ કાયદાને ફગાવી દીધો છે અને આદેશ આપ્યો છે કે વિદ્યાર્થીઓની રાજ્ય દ્વારા બદલી કરવામાં આવશે.

તેનાથી તમામ ૧૭ લાખ બાળકોના શિક્ષણના ભાવિ પર અસર થશે. કોર્ટે કહ્યું કે અમારું માનવું છે કે આ સૂચના પ્રથમ દૃષ્ટિએ યોગ્ય નથી. રાજ્ય સરકાર સહિત તમામ પક્ષકારોએ ૩૦ જૂન, ૨૦૨૪ના રોજ અથવા તે પહેલાં સુપ્રીમ કોર્ટમાં તેમનો જવાબ દાખલ કરવાનો રહેશે. પિટિશન જૂન ૨૦૨૪ના બીજા સપ્તાહમાં અંતિમ નિકાલ માટે લિસ્ટ કરવામાં આવશે. ૨૨ માર્ચ ૨૦૨૪ના હાઈકોર્ટના આદેશ અને ર્નિણય પર સ્ટે રહેશે. અગાઉ વકીલ અભિષેક મનુ સિંઘવીએ કહ્યું હતું કે વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા લગભગ ૧૭ લાખ છે. હાઈકોર્ટે પહેલા યથાસ્થિતિ જાળવી રાખી હતી. પરંતુ બાદમાં તેને ગેરબંધારણીય જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું. હાઈકોર્ટે આપેલું કારણ ઘણું વિચિત્ર છે.યુપી સરકારના આદેશ પર વિજ્ઞાન, હિન્દી અને ગણિત સહિતના તમામ વિષયો ભણાવવામાં આવી રહ્યા છે.

તેમ છતાં તેમની સામે કાર્યવાહી કરવામાં આવી રહી છે. આ ૧૨૦ વર્ષ જૂના કોડ (૧૯૦૮નો મૂળ કોડ)ની સ્થિતિ છે. ૧૯૮૭ના નિયમો હજુ પણ લાગુ પડે છે. તેમણે કહ્યું કે સરકારે ૩૦ મે ૨૦૧૮ના રોજ આદેશ જારી કર્યો હતો. તેમાં મદરેસામાં વિવિધ વિષયો શીખવવાના નિયમો હતા. જેથી મદરેસાઓ પણ હાલની શાળાઓની જેમ શિક્ષણ આપી શકે. મદરેસાઓનો અભ્યાસક્રમ પણ અન્ય શાળાઓ જેવો જ છે. આમ છતાં હાઈકોર્ટે આપેલો ર્નિણય આશ્ચર્યજનક છે. મદરેસાના શિક્ષણને ધાર્મિક આધાર પર ગેરબંધારણીય જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. સિંઘવીએ કહ્યું કે હાઈકોર્ટે કહ્યું છે કે જાે તમે કોઈ ધાર્મિક વિષય શીખવો છો તો તે ધાર્મિક આસ્થા પ્રદાન કરે છે, જે ધર્મનિરપેક્ષતાની વિરુદ્ધ છે. આજે ગુરુકુળો એટલા માટે પ્રખ્યાત છે કારણ કે તેઓ સારા કામ કરી રહ્યા છે. મારા પિતા પાસે પણ ડીગ્રી છે, તો શું આપણે તેમને બંધ કરીને કહીએ કે આ હિન્દુ ધાર્મિક શિક્ષણ છે? આ શું છે? તેમણે પૂછ્યું કે શું આ ૧૦૦ વર્ષ જૂના શાસનને ખતમ કરવાનો આધાર છે? એવી દલીલ પણ કરી કે શિમોગા જિલ્લામાં એક ગામ છે,

જ્યાં આખું ગામ સંસ્કૃત બોલે છે અને આવી સંસ્થાઓ છે. મને આશા છે કે બેંચને આ જગ્યા વિશે ખબર પડશે. સુનાવણી દરમિયાન, ઝ્રત્નૈંએ પૂછ્યું કે શું મદરેસાઓ ખાનગી ક્ષેત્ર દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી હતી. તેના પર વકીલે ‘હા’ કહ્યું. આ પછી ઝ્રત્નૈં એ બીજાે પ્રશ્ન પૂછ્યો. તેમણે કહ્યું કે તમે અગાઉ તમારા એફિડેવિટમાં મદરેસા એક્ટનું સમર્થન કર્યું હતું. તેના પર યુપી સરકારે કહ્યું કે હવે જ્યારે હાઈકોર્ટે આ એક્ટને ગેરબંધારણીય જાહેર કર્યો છે તો અમે તેને સ્વીકારીએ છીએ કારણ કે હાઈકોર્ટ બંધારણીય કોર્ટ છે. આ સાથે યુપી સરકારે કહ્યું કે અમે આ ખર્ચ ઉઠાવી શકીએ તેમ નથી. મદરસા એક્ટ-૨૦૦૪ પુનઃસ્થાપિત કરનાર અરજદારના વકીલોએ રાજ્ય સરકારના યુ-ટર્ન સામે વિરોધ કર્યો હતો. હાઈકોર્ટમાં મદરસા એક્ટને ગેરબંધારણીય જાહેર કરવાની માગણી કરનાર અરજદારના વકીલે કહ્યું કે એવું દર્શાવવામાં આવી રહ્યું છે કે ધાર્મિક વિષયોની બરાબરી પર અન્ય વિષયો ભણાવવામાં આવે છે.

તેણે કહ્યું, આ બીજી રીત છે. ધોરણ ૧૦ના વિદ્યાર્થીઓ પાસે વિજ્ઞાન અને ગણિતનો અલગથી અભ્યાસ કરવાનો વિકલ્પ નથી. આમ, કલમ ૨૮(૧) હેઠળ સીધો બંધારણીય અવરોધ છે અને તેઓ હાઈકોર્ટ સમક્ષ સ્વીકારે છે કે ધાર્મિક શિક્ષણ આપવામાં આવે છે. એટર્ની જનરલે ઝ્રત્નૈં બેન્ચ સમક્ષ અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ર્નિણયનું સમર્થન કર્યું હતું. એટર્ની જનરલે કહ્યું કે કોઈપણ સ્તરે ધર્મની સંડોવણી એક શંકાસ્પદ મુદ્દો છે. પ્રશ્ન કોઈ ધોરણનો નથી, હાઈકોર્ટ સમક્ષ રજૂ કરાયેલી હકીકતોમાં હાઈકોર્ટનો આદેશ ખોટો હોવાનું કહી હું મારી જાતને મનાવી શક્યો નહીં. આપણે ધર્મની જાળમાં ફસાઈ ગયા છીએ. ધર્મની કોઈપણ સૂચિતાર્થ અહીં એક પ્રશ્ન છે. યુપી સરકાર હાઈકોર્ટના આદેશ પર પગલાં લઈ રહી છે. અમે જુદી જુદી બાજુઓ સાંભળી અને ધ્યાનમાં લીધી. યુપી સરકાર પણ આ ર્નિણયના સમર્થનમાં છે.

તેમનું કહેવું છે કે તેઓ ૯૬ કરોડ રૂપિયા આપી શકતા નથી. તમને જણાવી દઈએ કે મદરેસા અઝીઝિયા ઈજાજુતુલ ઉલૂમના મેનેજર અંજુમ કાદરીએ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ કરી છે. તેણે હાઈકોર્ટની લખનૌ બેંચના ર્નિણયને પડકાર્યો છે. તેમણે કહ્યું છે કે હાઈકોર્ટના ર્નિણયને કારણે મદરેસામાં ભણતા લાખો બાળકોના ભવિષ્ય પર પ્રશ્નાર્થ ઉભા થયા છે. તેથી આ ર્નિણયને તાત્કાલિક અટકાવવો જાેઈએ. ઉલ્લેખનીય છે કે અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટની લખનૌ બેન્ચે પોતાનો ચુકાદો આપતાં યુપી બોર્ડ ઓફ મદરેસા એજ્યુકેશન એક્ટ-૨૦૦૪ને ગેરબંધારણીય જાહેર કર્યો છે. કોર્ટે કહ્યું કે આ કૃત્ય ધર્મનિરપેક્ષતાના સિદ્ધાંતની વિરુદ્ધ છે.

યુપી સરકારને નિર્દેશ આપતા કોર્ટે કહ્યું કે મદરેસામાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓને મૂળભૂત શિક્ષણ પ્રણાલીમાં સામેલ કરવામાં આવે. યુપી બોર્ડ ઓફ મદરેસા એજ્યુકેશન એક્ટ-૨૦૦૪ એ ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર દ્વારા પસાર કરાયેલ કાયદો હતો. જે રાજ્યમાં મદરેસાઓની શિક્ષણ વ્યવસ્થાને સુધારવા માટે બનાવવામાં આવી હતી. આ કાયદા હેઠળ, મદરેસાઓએ બોર્ડ તરફથી માન્યતા મેળવવા માટે ચોક્કસ લઘુત્તમ ધોરણોને પૂર્ણ કરવા જરૂરી હતા. બોર્ડે મદરેસાઓને અભ્યાસક્રમ, શિક્ષણ સામગ્રી અને શિક્ષકોની તાલીમ માટે માર્ગદર્શિકા પણ આપી હતી.