ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા બ્રિટનમાંથી ૧૦૦ ટનથી વધુ સોનું પાછું લવાયું અને તેને અનામતમાં સ્થાનાંતરિત કર્યું

ભારતીય રિઝર્વ બેંક (આરબીઆઈ) દ્વારા બ્રિટનમાંથી ૧૦૦ ટનથી વધુ સોનું પાછું લવાયું છે અને તેને તેના અનામતમાં સ્થાનાંતરિત કર્યું છે. સૂત્રો દ્વારા મળતી માહિતી મુજબ, આવતા મહિનામાં ફરી એટલો જ જથ્થો પીળી ધાતુ દેશમાં લાવવામાં આવી શકે છે. વર્ષ ૧૯૯૧માં ગીરવે મૂકેલું આ સોનું પ્રથમ વખત ના ભારતીય રિઝર્વ બેંકના સ્ટોકમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે. આરબીઆઈના અડધાથી વધુ સોનાના ભંડાર વિદેશમાં બેંક ઓફ ઈંગ્લેન્ડ અને બેંક ઓફ ઈન્ટરનેશનલ સેટલમેન્ટ્‌સ પાસે સુરક્ષિત રીતે રાખવામાં આવ્યા છે. આમાંથી લગભગ ત્રીજા ભાગને સ્થાનિક રીતે રાખવામાં આવે છે. બ્રિટનથી ભારતમાં સોનું લાવવાથી રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાને સ્ટોરેજ કોસ્ટ (ઇમ્ૈં ગોલ્ડ સ્ટોક કોસ્ટ) બચાવવામાં પણ મદદ મળશે, જે બેંક ઓફ ઈન્ડિયાને ચૂકવવામાં આવે છે.

દેશની અંદર મુંબઈ અને નાગપુરમાં મિન્ટ રોડ પર આવેલી ભારતીય રિઝર્વ બેંકના બિલ્ડિંગમાં આવેલી તિજોરીઓમાં સોનું રાખવામાં આવે છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલના અહેવાલ મુજબ, વૈશ્વિક કેન્દ્રીય બેંકો અત્યાર સુધીના તમામ સોનામાંથી લગભગ ૧૭ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે અને ૨૦૨૩ ના અંત સુધીમાં, અનામત ૩૬,૬૯૯ મેટ્રિક ટનને વટાવી જશે.
ભારતીય રિઝર્વ બેંક દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા ર્વાષિક ડેટા અનુસાર, કેન્દ્ર સરકાર પાસે ૩૧ માર્ચ, ૨૦૨૪ સુધીમાં તેના વિદેશી વિનિમય અનામતના ભાગ રૂપે ૮૨૨.૧૦ ટન સોનું હતું, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા દરમિયાન ૭૯૪.૬૩ ટન કરતાં વધુ હતું. ૧૯૯૧માં, ચંદ્રશેખર સરકારે બેલેન્સ ઓફ પેમેન્ટ કટોકટીનો સામનો કરવા માટે સોનું ગીરો મૂક્યું હતું. ૪ થી ૧૮ જુલાઈ, ૧૯૯૧ ની વચ્ચે, આરબીઆઈએ ઇં૪૦૦ મિલિયન એકત્ર કરવા માટે બેંક ઓફ ઈંગ્લેન્ડ અને બેંક ઓફ જાપાન સાથે ૪૬.૯૧ ટન સોનું ગીરવે મૂક્યું હતું.

વર્ષ ૧૯૯૧માં દેશમાં આયાત કરવા માટે કોઈ વિદેશી ચલણ બચ્યું ન હતું. ત્યારે ભારતે તેનું ૬૭ ટન સોનું ગીરો મૂકીને ૨.૨ અબજ ડોલરની લોન લીધી હતી. પૂર્વ ગવર્નર સી રંગરાજને તેમના પુસ્તકમાં જણાવ્યું છે કે સરકારે સોનું ગીરો રાખવાનો ર્નિણય લીધો હતો, મુંબઈ એરપોર્ટ પર ચાર્ટર પ્લેન ઊભું હતું. આ સોનું આ પ્લેનમાં રાખવામાં આવ્યું હતું, પ્લેન સોનું લઈને ઈંગ્લેન્ડ ગયું હતું. ત્યારબાદ ભારતને લોન મળી. ત્યારપછી ભારતને ગીરો મુકેલું સોનું રિડીમ મળ્યું, ત્યાર બાદ ધીરે ધીરે દેશની વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં પણ વધારો થયો.